ΒΡΕΘΗΚΕ ΤΟ ΓΟΝΙΔΙΟ ΤΟΥ ΑΔΥΝΑΤΙΣΜΑΤΟΣ

Την αιτία που μερικοί άνθρωποι δεν παχαίνουν ό,τι και να τρώνε, ενώ άλλοι παχαίνουν με τον... αέρα πιστεύουν ότι ανακάλυψαν επιστήμονες από το Ιατρικό Κέντρο Southwestern του Πανεπιστημίου του Τέξας.

Όπως ανακοίνωσαν, είναι ένα γονίδιο η ενεργοποίηση ή απενεργοποίηση του οποίου καθορίζει εάν θα αποθηκευτεί λίπος στο σώμα ή όχι. Η ανακάλυψή τους εκτιμάται ότι μπορεί να ανοίξει νέους δρόμους στην καταπολέμηση της παχυσαρκίας και του τύπου 2 διαβήτη.

Το γονίδιο λέγεται adp (από την λέξη adipose που σημαίνει λιπώδης) και ο ακριβής τρόπος λειτουργίας του βρέθηκε σε πειράματα με έντομα (δροσόφιλες, σκώληκες) και θηλαστικά (ποντίκια).

Το γονίδιο αυτό φέρουν επίσης οι άνθρωποι και οι επιστήμονες ετοιμάζονται να το μελετήσουν σε κλινικές μελέτες, οι οποίες πιθανώς θα γίνουν σε Ινδιάνους Πίμα από τις νοτιοδυτικές ΗΠΑ και σε Αυστραλούς Αβοριγίνες, καθώς και οι δύο φυλές αποκτούν πολύ υψηλά επίπεδα τύπου 2 διαβήτη και παχυσαρκίας μόλις υιοθετήσουν δυτικό τρόπο ζωής.

Όπως γράφουν ο δρ Τζόναθαν Γκραφ και οι συνεργάτες του στην επιθεώρηση «Cell Metabolism», το adp ανακαλύφθηκε πριν από 50 χρόνια, αλλά έως τώρα παρέμενε άγνωστο πως ακριβώς λειτουργεί.

Για να το εξακριβώσουν, χρησιμοποίησαν διάφορες μεθόδους για να το ενεργοποιούν και να το απενεργοποιούν, σε διάφορα στάδια της ζωής των πειραματόζωων και σε διάφορα τμήματα του σώματός τους.

«Όταν το ενεργοποιούσαμε, τα πειραματόζωα αδυνάτιζαν, ενώ όταν το απενεργοποιούσαμε, πάχαιναν», δήλωσε ο δρ Γκραφ. «Είναι δηλαδή ένα γονίδιο αδυνατίσματος, ένα γονίδιο λιτότητας».

Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι δρα ως υψηλού επιπέδου διακόπτης, που «λέει» στον οργανισμό εάν πρέπει να συσσωρεύσει λίπος ή να το κάψει.

Μολονότι η παχυσαρκία πιθανότατα προκαλείται από πλήθος γονιδίων και την αλληλεπίδρασή τους με τις συνήθειές μας και το περιβάλλον, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι το γονίδιο adp είναι ρυθμιστικό, δηλαδή ελέγχει την δραστηριότητα των άλλων.

Το adp έχει απομονωθεί στο ανθρώπινο γονιδίωμα σε μία περιοχή του που σχετίσθηκε σε προγενέστερες μελέτες με την παχυσαρκία και τον διαβήτη.

«Ακόμα και εάν ένας άνθρωπος δεν φέρει μεταλλαγμένες μορφές του adp, η επινόηση ενός φαρμάκου που θα μπορεί να το επηρεάζει μπορεί να αποτελέσει θεραπεία για την παχυσαρκία», τόνισε ο δρ Γκραφ.

Οι ειδικοί επισημαίνουν πως το γεγονός ότι το adp λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο σε ποντίκια και έντομα είναι σημαντικό, διότι σημαίνει ότι διατηρείται σε όλα τα είδη ή ότι εξελίχθηκε από τα «κατώτερα» στα «ανώτερα» ζώα.

Επιπλέον, δεν πρόκειται για ένα γονίδιο τύπου «όλα ή τίποτα», τουλάχιστον όχι στα ποντίκια στα οποία ενεργοποιήθηκε. «Η δράση του είναι η ρύθμιση του σωματικού όγκου», εξήγησε ο δρ Γκραφ. «Όσο λιγότερο λειτουργεί, τόσο περισσότερο παχαίνει κανείς, ενώ όσο εντονότερη είναι η λειτουργία του, τόσο μεγαλύτερο και το αδυνάτισμα».

ΠΗΓΗ: Cell Metabolism

ΣΟΚΟΛΑΤΑ: ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Η αγάπη για τη σοκολάτα έχει μακρά ιστορία μέσα στο πέρασμα των αιώνων. Γνωστή και ως ‘τροφή των θεών’, η σοκολάτα κατείχε περίοπτη θέση στην ιστορία της Αμερικής πριν τον Κολόμβο.

Οι ντόπιοι κάτοικοι της Αμερικής (του σημερινού Μεξικού) σέρβιραν σοκολάτα στους ευρωπαίους εξερευνητές από τις αρχές του 15ου αιώνα. Από μόνη της η σοκολάτα έχει πικρή γεύση, αλλά η ζάχαρη που μεταφέρονταν από τις αποικίες της Αμερικής και της Καραϊβικής την έκανε τελικά γλυκιά στην ευρωπαϊκή γεύση.

Μέχρι τα μέσα του 1600 η δημοτικότητα της, γλυκιάς πλέον, σοκολάτας είχε εξαπλωθεί σε όλη την Ευρώπη. Το 1847 δημιουργήθηκε η πρώτη σοκολάτα γάλακτος και έγινε πολύ γρήγορα δημοφιλής σε όλη την υδρόγειο.
Σαν συστατικό με ξεχωριστή γεύση, η σοκολάτα μπορεί να συμπεριληφθεί αρμονικά σε ένα πλάνο υγιεινής διατροφής. Μπορεί άνετα να προσθέσει μια γευστική λάμψη σε θρεπτικά τρόφιμα, όπως το γάλα και να τα κάνει πολύ ελκυστικά.

Η άσπρη σοκολάτα δεν είναι σοκολάτα. Ακόμα και αν περιέχει κακαοβούτυρο (λίπος το οποίο εξάγεται από τους σπόρους του κακάο) δεν περιέχει κακαόμαζα (η σκούρα καφέ πάστα), η οποία παράγεται από την επεξεργασία των σπόρων του κακάο. Συνήθως η άσπρη σοκολάτα αποτελείται από ζάχαρη, κακαοβούτυρο, γάλα, στερεά συστατικά, λεκιθίνη και βανίλια.

Η σοκολάτα, τρόφιμο φυτικής προέλευσης, περιέχει επίσης μια κατηγορία φυτοθρεπτικών συστατικών που καλούνται πολυφαινόλες (πιο εξειδικευμένα, φλαβονοειδή ή φλαβονόλες όταν περιέχονται στο κακάο¹ ) τα οποία μπορεί να έχουν θετικές επιδράσεις στην υγεία.

Η επιστημονική έρευνα προσπαθεί να ανιχνεύσει τη σχέση της σοκολάτας με την καλή υγεία της καρδιάς, αφού το μαγικό αυτό γλύκισμα (και ιδιαίτερα η μαύρη σοκολάτα ‘υγείας’) φαίνεται να διαθέτει εκτός των άλλων και αξιοσημείωτες αντιοξειδωτικές ικανότητες. Σε αυτές αποδίδονται οι ευεργετικές επιδράσεις για την καρδιά και την αρτηριακή πίεση² όπως και η αύξηση της ‘καλής’ χοληστερίνης. Μερικές μελέτες έδειξαν και προστατευτική δράση έναντι του καρκίνου³ και άλλων εκφυλιστικών παθήσεων.

Πόσες φορές δεn σας έχει παρουσιαστεί μια επίμονη και ακατανίκητη όρεξη για σοκολάτα ή για κάποιο επιδόρπιο ή γλυκό που να την περιέχει; Η επιστημονική έρευνα δείχνει ότι αυτό δεν είναι τυχαίο. Με το σύγχρονο δυτικοευρωπαϊκό τρόπο ζωής και με την υπερδιάθεση τροφίμων πλούσιων σε λίπος η προτίμηση προς αυτά είναι σε μεγάλο βαθμό θέμα κουλτούρας. Από τα χρόνια της βρεφικής και της παιδικής ηλικίας τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από την εμπειρία πως το λίπος συνδυάζεται με την αίσθηση του κορεσμού ή με τη μείωση του αισθήματος της πείνας.

Οι υδατάνθρακες που περιέχει ένα φλιτζάνι ζεστής σοκολάτας μπορούν άραγε να σας ηρεμήσουν και να σας φτιάξουν τη διάθεση; Η επιστημονική κοινότητα δεν έχει οδηγηθεί σε τελικό συμπέρασμα. Οι υδατάνθρακες βοηθούν το σώμα να διασπάσει τα αποθέματα σεροτονίνης του, μιας ουσίας με ρόλο νευροδιαβιβαστή που εντοπίζεται στον εγκέφαλο. Η διάσπαση της σεροτονίνης με τη σειρά της αποφορτίζει το στρες, αλλά τελικό συμπέρασμα που να υποστηρίζει την καταπραϋντική δράση των υδατανθράκων της σοκολάτας δεν έχει βγει ακόμη.

Η σοκολάτα περιέχει αρκετό σίδηρο και οξαλικό οξύ. Φαίνεται πως το οξύ αυτό εμποδίζει την απορρόφηση του μη αιμικού σιδήρου (η μορφή του σιδήρου η οποία βρίσκεται στις φυτικές τροφές και δεν είναι τόσο καλά απορροφήσιμη). Η σοκολάτα, επίσης, περιέχει πολλά φυτοθρεπτικά συστατικά, όπως είναι οι τανίνες. Οι τελευταίες έχει φανεί πως συμβάλλουν στην καλή λειτουργία του ουροποιητικού συστήματος και μειώνουν τον κίνδυνο για στεφανιαία νόσο.

Η σοκολάτα επιπλέον περιέχει μια ουσία που ονομάζεται τυραμίνη. Η τελευταία ανήκει σε μια ευρύτερη κατηγορία ουσιών που καλούνται αγγειοσυσπαστικές αμίνες, η παρουσία των οποίων προκαλεί σύσπαση στα περιφερικά αγγεία του οργανισμού μας. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η σοκολάτα θεωρείται ένα από τα τρόφιμα που προκαλούν ημικρανίες.

Ας ‘λιώσουμε’ μερικούς μύθους για τη σοκολάτα

1. Η σοκολάτα δημιουργεί ή χειροτερεύει την ακμή.
   Για χρόνια η προσοχή του κοινού ήταν μαγνητισμένη σε αυτή την αντίληψη. Η αλήθεια είναι πως οι ορμονικές αλλαγές κατά τη διάρκεια της εφηβείας αποτελούν τις συνήθεις αιτίες της ακμής και όχι η σοκολάτα. Αλλεργία στη σοκολάτα που να δημιουργεί ερύθημα είναι πολύ σπάνια.
2. Οι μπάρες ή τα μπισκότα με χαρούπι αποτελούν πιο υγιεινές επιλογές από τη σοκολάτα.
   Ανέκαθεν το ξυλοκέρατο (στα τούρκικα χαρούπι) αποτελούσε υποκατάστατο για τη σοκολάτα. Το χαρούπι προέρχεται από τους σπόρους της ξυλοκερατιάς (χαρουπιάς) οι οποίοι είναι διαφορετικοί από αυτούς της σοκολάτας. Η αλήθεια όμως είναι πως το χαρούπι αποδίδει τον ίδιο αριθμό θερμίδων και λίπους με μια μπάρα σοκολάτας ίδιου μεγέθους.
3. Η σοκολάτα περιέχει πολλή καφεΐνη.
   Ενώ αληθεύει πως η σοκολάτα περιέχει καφεΐνη, η ποσότητα της τελευταίας είναι πολύ μικρή. Ο καφές τύπου ντεκαφεϊνέ περιέχει περισσότερη, ενώ ο κανονικός καφές περιέχει ασύγκριτα μεγαλύτερη ποσότητα.
4. Είναι το σοκολατούχο γάλα το ίδιο θρεπτικό για τα παιδιά με το κανονικό;
   Όπως το γάλα χωρίς γλυκαντικές ουσίες έτσι και η σοκολάτα περιέχει ασβέστιο, φώσφορο, πρωτεΐνη, ριβοφλαβίνη και βιταμίνη D, συστατικά τα οποία τα παιδιά χρειάζονται. Το γάλα με προσθήκη γλυκαντικών ουσιών, όπως αυτές της σκόνης του κακάο ή της σοκολάτας, προσδίδει περισσότερες θερμίδες εξαιτίας των προστιθέμενων σακχάρων, αλλά τα συγκεκριμένα σάκχαρα συμβάλλουν στη δημιουργία τερηδόνας όσο και κάθε άλλος τύπος υδατάνθρακα π.χ η κοινή επιτραπέζια ζάχαρη. Το μόνο αρνητικό σημείο είναι πως το γάλα ίσως να εμποδίζει την απορρόφηση των αντιοξειδωτικών ουσιών του κακάο και ειδικότερα των κατεχινών.
5. Ορισμένοι άνθρωποι είναι εθισμένοι στη σοκολάτα.
   Σίγουρα η γεύση, το άρωμα και η υφή της σοκολάτας αποτελούν πολύ ελκυστικά χαρακτηστικά για τους περισσότερους. Παρά το γεγονός πως η προτίμηση ορισμένων ανθρώπων είναι μεγαλύτερη για τη σοκολάτα σε σχέση με άλλους, ο όρος του εθισμού στο συγκεκριμένο γλύκισμα δεν ισχύει. Μπορεί η κατανάλωση σοκολατούχων γλυκισμάτων να γίνει συνήθεια για συγκεκριμένη χρονική περίοδο, αλλά ποτέ δεν φτάνει στα όρια της εξάρτησης.

Η επιστήμη εξερευνά τον πιθανό ρόλο της σοκολάτας στους νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου σεροτονίνη και ντοπαμίνη, ουσίες που είναι υπεύθυνες για την αίσθηση ευεξίας που μας δημιουργείται. Βρέθηκε λοιπόν, πως η σοκολάτα περιέχει φαινυλαιθυλαμίνη (ουσία υπεύθυνη για συναισθήματα ενθουσιασμού) και τρυπτοφάνη, μια ουσία από την οποία συντίθεται η σεροτονίνη και τα αποτελέσματα του γεγονότος αυτού αναφέρθηκαν λίγες γραμμές πιο πάνω.

Η μεγάλη ανάγκη για σοκολάτα από τις γυναίκες λίγο πριν από την έμμηνο ρύση ίσως εξηγείται από την περιεκτικότητά της σε μαγνήσιο, το οποίο ‘απαλύνει’ την ένταση που νιώθει κανείς.⁴ Μας βοηθά όμως να είμαστε και σε μια σχετική εγρήγορση, αφού περιέχει δύο ελαφρά διεγερτικά σε μέτριες ποσότητες: την καφεΐνη και τη θεοβρωμίνη (συστατικό του κακάο το οποίο ανήκει στην οικογένεια των μεθυλξανθινών). Η πιο ψυχοτρόπος ουσία της σοκολάτας θεωρείται το ανανταμίδιο που δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας πανίσχυρος νευροδιαβιβαστής.

Πέρα από όλες τις πιθανές ευεργετικές δράσεις, ας μην ξεχνάμε πως η μαύρη σοκολάτα περιέχει ζάχαρη, λιπαρά και έχει υψηλή ενεργειακή πυκνότητα. Η σοκολάτα περιέχεται ως συστατικό σε πολλά τρόφιμα τα οποία έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά κι έτσι, ενώ η αρχική επιθυμία είχε ως στόχο τη σοκολάτα, το αποτέλεσμα της κατανάλωσης επέφερε μια επιπρόσθετη και μη επιθυμητή ποσότητα λίπους και θερμίδων.

Επειδή το μέτρο είναι καλό να μας διακρίνει σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής, αναφέρουμε πως αν η σοκολάτα φτάσει στο σημείο να αντικαταστήσει άλλα πιο υγιεινά τρόφιμα π.χ ένα φρούτο, τότε μπορεί να δημιουργηθεί πρόβλημα, αφού μιλάμε πλέον για διαφορετικές ομάδες τροφίμων με τα φρούτα να υπερτερούν σαφέστατα.⁵ Γι αυτό θα ήταν προτιμότερο να τη θεωρήσουμε ένα υγιεινό αλλά όχι καθημερινό σνακ.

^1. Καλό θα ήταν να ξεκαθαριστεί πως το κακάο περιέχει λιγότερο λίπος από τη σοκολάτα και από διατροφική άποψη θα έπρεπε να προτιμηθεί η κατανάλωσή του.
^2. Φαίνεται πως συστατικά της σοκολάτας διατηρούν τα επίπεδα του μονοξειδίου του αζώτου των αρτηριών, το οποίο είναι ισχυρός αγγειοδιαστολέας. Μια άλλη επιστημονική θεώρηση αφορά την επικατεχίνη (αντιοξειδωτική ουσία της σοκολάτας) η οποία δρα ενάντια στη φλεγμονή των αγγείων και τα προστατεύει.
^3.Αναφορά πρέπει να γίνει σε αυτό το σημείο στις προκυανιδίνες τις οποίες περιέχει η σοκολάτα. Πρόκειται για ισχυρά αντιοξειδωτικά συστατικά τα οποία θεωρούνται προστατευτικά έναντι διαφόρων μορφών καρκίνου.
^4.Χαμηλά επίπεδά του στο αίμα έχουν συσχετιστεί με πιο έντονους πόνους της περιόδου.
^5.Παρά το γεγονός πως η μαύρη σοκολάτα περιέχει περισσότερες αντιοξειδωτικές ουσίες σε σχέση με τα άλλα φρούτα, το τσάι και το κρασί, πρέπει να αναφερθεί πως και τα τρία αυτά είδη τροφίμων αποτελούν αναπόσπαστα μέρη της παραδοσιακής μεσογειακής διατροφής.

ΔΙΑΤΡΟΦΟΓΕΝΩΜΙΚΗ-ΔΙΑΤΡΟΦΟΓΕΝΕΤΙΚΗ: ΔΥΟ ΝΕΟΙ ΟΡΟΙ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΜΑΣ

Πολύ πρόσφατα δημιουργήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες η Διεθνής Εταιρεία Διατροφογενωμικής και Διατροφογενετικής με πρόεδρο την καταξιωμένη ελληνίδα ερευνήτρια Dr. Άρτεμις Σιμοπούλου.

Στην Ελλάδα αυτός ο κλάδος της επιστήμης εκπροσωπείται από την Ελληνική Εταιρεία Διατροφογενωμικής και Διατροφογενετικής. Με την ευκαιρία του 1^ου Παγκοσμίου Συνεδρίου Διατροφογενωμικής – Διατροφογενετικής που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα τον Νοέμβριο, οι δύο αυτοί όροι (διατροφογενωμική, διατροφογενετική) θα αρχίσουν από εδώ και στο εξής να ακούγονται όλο και πιο συχνά μια και αποτελούν την αιχμή του δόρατος της διατροφικής έρευνας. Ας εξερευνήσουμε λοιπόν περισσότερο τη σημασία τους.

Με τον όρο διατροφογενωμική εννοούμε την επιστήμη την οποία ερευνά τον ρόλο που παίζουν τα θρεπτικά συστατικά των τροφών που καταναλώνουμε στον τρόπο με τον οποίο εκφράζονται τα γονίδιά μας, το κατά πόσο δηλαδή η λειτουργία και έκφραση των γονιδίων μας επηρεάζεται από τα θρεπτικά συστατικά. Από την άλλη, με τον όρο διατροφογενετική νοείται η επιστήμη που ερευνά τον τρόπο με τον οποίο αντιδρά ο οργανισμός μας στα διάφορα θρεπτικά συστατικά ανάλογα με το γονιδιακό υπόβαθρο που διαθέτει, π.χ αν με μία δεδομένη εκδοχή γονιδίου που έχει κάποιος θα αποκτήσει αυξημένες τιμές χοληστερίνης αν καταναλώσει μεγάλες ποσότητες κορεσμένων λιπαρών οξέων.

Στην ουσία πρόκειται για τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, για δύο επιστήμες εκ των οποίων η καθεμιά εστιάζει σε έναν διαφορετικό παράγοντα. Η μεν διατροφογενετική εστιάζει στον ρόλο των γονιδίων, ενώ η διατροφογενωμική στον ρόλο των θρεπτικών συστατικών. Απώτερος στόχος και των δύο επιστημών είναι να κατανοήσουν πλήρως τους συσχετισμούς μεταξύ διατροφής, γονιδίων και ασθενειών ώστε να επιτευχθεί η πολυπόθητη εξατομικευμένη διατροφή ανάλογα με το γενετικό υπόβαθρο του καθενός.

Ας εξετάσουμε όμως ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της διατροφογενωμικής, όπως είναι οι αντιαθηρογόνες ιδιότητες των ω-3 πολυακόρεστων λιπαρών οξέων των ψαριών και των ελαίων που προέρχονται από αυτά. Η διαιτητική πρόσληψη αυτών των οξέων μέσα από την κατανάλωση ψαριών θεωρείται σημαντικός τρόπος ελάττωσης του κινδύνου για στεφανιαία νόσο ή έμφραγμα. Τα συγκεκριμένα λιπαρά μπορούν και επηρεάζουν όλη τη διαδικασία της αθηροσκλήρωσης με ευεργετικό για τον άνθρωπο τρόπο.

Το αξιοθαύμαστο αυτό αποτέλεσμα οφείλεται στην ικανότητα των οξέων αυτών να μεταβάλλουν την έκφραση των γονιδίων που εμπλέκονται στη διαδικασία της φλεγμονής και της αθηρωμάτωσης. Τα λιπαρά αυτά οξέα συγκεντρώνονται στις μεμβράνες των κυττάρων του ενδοθηλίου των αγγείων της καρδιάς και από εκεί μπορούν για παράδειγμα να εμποδίσουν την έκφραση του γονιδίου της κυκλοξυγενάσης, ενός ενζύμου που βοηθά τη διαδικασία της αθηρωμάτωσης να εξελιχθεί. Έτσι, ανατρέπεται ‘το φράξιμο’ των αρτηριών της καρδιάς.

Οι ανανεωμένες οδηγίες της ευρωπαϊκής καρδιολογικής εταιρείας για την πρόληψη της στεφανιαίας νόσου κάνουν αναφορά, εκτός των άλλων, στον ρόλο της κληρονομικότητας, των γονιδίων και στα διάφορα γενετικά τεστ εκτίμησης του καρδιαγγειακού κινδύνου.

Υπάρχουν πολλά υποψήφια γονίδια και μονονουκλεοτιδικοί πολυμορφισμοί (SNPs) γονιδίων οι οποίοι έχουν ήδη εξεταστεί (APOE, APOB, LPL, CETP, PAI1, GIIb/GIIa, FV, eNOS, MTHFR, ACE). Η σχέση όλων αυτών με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο φαίνεται να είναι μέτρια. Έτσι, τα υπάρχοντα γενετικά τεστς δεν συμβάλλουν σημαντικά στη διάγνωση ή στην αντιμετώπιση της νόσου. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και για άλλες χρόνιες νόσους όπως η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση, η οστεοπόρωση και ο καρκίνος. Χρειάζεται περισσότερη έρευνα ώστε στο μέλλον ίσως να μπορούν να αναγνωριστούν άτομα υψηλού κινδύνου και να προσαρμοστεί κατάλληλα η θεραπεία και η διαιτητική αγωγή.

Ενδιαφέρον επίσης παρουσίασε η σχετική ομιλία του Καθηγητή Steve Humphries, ο οποίος είναι διευθυντής του Κέντρου Γενετικής των Καρδιαγγειακών Νοσημάτων του University College Medical School του Λονδίνου. Ο Καθηγητής συγκαταλέγεται διεθνώς μεταξύ των σημαντικότερων ερευνητών στον τομέα των Cardiovascular Genetics (γενετική των καρδιαγγειακών νοσημάτων) και στις 9 Νοεμβρίου έκανε μια ομιλία στο Χαροκόπειο πανεπιστήμιο με θέμα: ‘Γενετικά τεστς για τη στεφανιαία νόσο: Αλήθεια ή φαντασία;’.

Η ομιλία ήταν αποκαλυπτική και απόλυτα προσγειωμένη στην πραγματικότητα. Ο Καθηγητής είπε πολύ απλά πως τα σημερινά γονιδιακά τεστ των μονονουκλεοτιδικών πολυμορφισμών των γονιδίων (SNPs) προσφέρουν ελάχιστα στην εκτίμηση του κινδύνου για στεφανιαία νόσο. Δεν είναι τελείως άχρηστα, αλλά ούτε και ποσοτικοποιούν τον κίνδυνο, ώστε να μας δώσουν, προς το παρόν τουλάχιστον, μια πιο αξιόπιστη και χρήσιμη πληροφορία. Έχουν δηλαδή μικρή κλινική εγκυρότητα (clinical validity).

Αν δηλαδή κάποιος πληρώσει για να κάνει ένα τέτοιο τεστ και βρεθεί πως έχει ένα μονονουκλεοτιδικό πολυμορφισμό που προδιαθέτει για στεφανιαία νόσο κανείς δε μπορεί να του που πει πόσο παραπάνω κίνδυνο διατρέχει σε σχέση με κάποιον που δεν έχει τον συγκεκριμένο πολυμορφισμό. Επίσης, οι διάφοροι γονιδιακοί πολυμορφισμοί που έχουν βρεθεί πως έχουν σχέση με μια νόσο αφορούν συγκεκριμένους πληθυσμούς.

Έτσι, για τον ίδιο πολυμορφισμό άλλο κίνδυνο έχουν οι Σκοτσέζοι φίλοι μας, στους οποίους βρέθηκε πως ο πολυμορφισμός σχετίζεται με τη στεφανιαία νόσο και έχουν μεγάλη συχνότητα καρδιαγγειακών στον πληθυσμό τους και άλλη βαρύτητα έχει σε εμάς τους Έλληνες οι οποίοι σαν πληθυσμός έχουμε μικρότερη συχνότητα καρδιαγγειακών παθήσεων και οι κλασσικοί παράγοντες κινδύνου (αυξημένη πίεση, χοληστερίνη, κάπνισμα, διατροφή κλπ) έχουν διαφορετική κατανομή.

Είναι λογικό πως η πληροφορία της ύπαρξης ή μη συγκεκριμένου γονιδιακού πολυμορφισμού έχει περισσότερη αξία για τον Σκοτσέζο που έχει μεγαλύτερο καρδιαγγειακό κίνδυνο παρά για τον Έλληνα, στον οποίο ακόμα δεν γνωρίζουμε αν οι υπάρχοντες ‘ύποπτοι γονιδιακοί πολυμορφισμοί’ σχετίζονται με κάποια χρόνια πάθηση. Και αν ακόμα είναι νωρίς να εφαρμοστούν αυτά τα τεστ στην καθημερινότητά μας σκεφτείτε πόσο απέχει από την επιστημονική αλήθεια ο ισχυρισμός πως μπορούμε να δώσουμε κατευθυντήριες διαιτητικές οδηγίες ή και εξατομικευμένη δίαιτα βασιζόμενοι σε τέτοιου είδους γονιδιακά τεστ.

Το θέμα αυτόματα αποκτά έντονη βιοηθική σημασία, γιατί η πληροφορία που παίρνει κάποιος κάνοντας το τεστ, άσχετα από τη χρησιμότητα της ή όχι, μπορεί να τον αγχώσει αδικαιολόγητα. Σύμφωνα με τον καθηγητή, στο εμπόριο τα τεστ αυτά κοστίζουν γύρω στα 400 – 500 ευρώ. Αν κάποτε ενσωματωθούν στο Εθνικό Σύστημα Υγείας θα κοστίζουν γύρω στα 100 – 200 ευρώ.

Από μια μικρή έρευνα πάντως που έγινε φάνηκε πως ο κόσμος ερμηνεύει με το δικό του τρόπο τα τεστ αυτά και συνήθως δεν αλλάζει τις διατροφικές του συνήθειες. Θέλω να πιστεύω πως όταν φθάσουμε στο σημείο να έχουμε στη διάθεσή μας περισσότερες έρευνες ώστε να αξιολογηθεί η βαρύτητα των μονονουκλεοτιδικών γονιδιακών πολυμορφισμών, τότε μόνο θα μπορέσει να κριθεί το κατά πόσο μπορούν να εφαρμοσθούν στην καθημερινότητά μας. Ίσως τότε και το κράτος να τα ενσωματώσει στις εξετάσεις αίματος.

Ανακεφαλαιώνοντας, θα πρέπει να ειπωθεί πως η επιστήμη στο μέλλον θα εστιάσει περισσότερο στην πρόληψη των χρόνιων ασθενειών. Έτσι, μέσα από τη διατροφογενωμική θα υπάρξει κάποια στιγμή διαθέσιμη η γνώση ώστε η διαιτητική καθοδήγηση να δοθεί σε αυτούς που την έχουν ανάγκη και θα ωφεληθούν περισσότερο από αυτή.

Εκτός από τα οφέλη στη δημόσια υγεία θα ωφεληθούν μέγιστα και οι διάφορες εθνικές οικονομίες, ιδιαίτερα όταν η αξιοποίηση μιας τέτοιας γνώσης στοχεύει σε νοσήματα ευρέως διαδεδομένα όπως η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης, η οστεοπόρωση, η υπέρταση, η στεφανιαία νόσος και ίσως ο καρκίνος. Τα μελλοντικά αποτελέσματα αναμένονται με ανυπομονησία. Προς το παρόν ας προσπαθήσουν όλοι να εφαρμόσουν τις βασικές αρχές της μεσογειακής διατροφής και ας σταματήσουν να ψάχνουν για ‘μαγικές απαντήσεις’...

Βασίλειος Α. Παπαμίκος (κινητό: 6977867138)

Υποψήφιος διδάκτωρ διατροφογενομικής Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
M.Med.Sci Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, Πανεπιστημίου Γλασκώβης
MSc Healthcare Manager, Πανεπιστημίου Αθηνών
Πτυχιούχος Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, Χαροκοπείου Πανεπιστημίου

ΚΡΑΣ ΤΕΣΤ ΔΙΑΣΗΜΩΝ ΔΙΑΙΤΩΝ

Πολύ πρόσφατα, οι πιο δημοφιλείς δίαιτες, όπως αυτή της νέας γλυκαιμικής επανάστασης, η Γουέιτ Γουότσερς, η Άτκινς, η Δίαιτα Ζώνης, η δίαιτα του δόκτωρ Όρνις, η Σάουθ Μπιτς και αυτή της αμερικανικής διατροφικής πυραμίδας του 2005 μπήκαν στο μικροσκόπιο της επιστήμης.

Έτσι, από εδώ και στο εξής θα αρχίσουμε να ακούμε συχνά τον όρο ‘διατροφική ποιότητα’, η οποία αφορά οποιουδήποτε είδους δίαιτα. Με τον όρο διατροφική ποιότητα νοείται το κατά πόσο ο συγκεκριμένος τρόπος αδυνατίσματος προσφέρει ταυτόχρονα προστασία έναντι χρόνιων ασθενειών όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις. Αλλά ας δούμε περιληπτικά τις πιο χαρακτηριστικές αρχές κάθε τύπου δίαιτας.

Η δίαιτα της νέας γλυκαιμικής επανάστασης έχει σαν βασικό χαρακτηριστικό τα τρόφιμα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη. Θυμίζω πως ο γλυκαιμικός δείκτης μας δείχνει πόσο ψηλότερα (σε σχέση με ένα τρόφιμο αναφοράς, συνήθως άσπρο ψωμί) ανεβάζει το σάκχαρο του αίματός μας ένα τρόφιμο 2 ώρες αφού το καταναλώσουμε.

Ο γλυκαιμικός δείκτης επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, όπως τον τρόπο και τον χρόνο μαγειρέματος, την περιεκτικότητα του τροφίμου σε υδατάνθρακες, λίπος, πρωτεΐνη, φυτικές ίνες, από το αν το τρόφιμο είναι σε υγρή, ημίρευστη ή στερεή κατάσταση κ.α. Η δίαιτα αυτή ‘ισχυρίζεται’ ότι με τις επιλογές χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη προσφέρει παρατεταμένο αίσθημα κορεσμού και καλύτερο έλεγχο της γλυκόζης και της ινσουλίνης στο αίμα.

Η δίαιτα Γουέιτ Γουότσερς ήταν πολύ δημοφιλής παλαιότερα. Βαθμολογούσε κάθε τρόφιμο με ένα νούμερο. Όσο πιο λιπαρό και ενεργειακά πυκνό ήταν ένα τρόφιμο, τόσο πιο υψηλό βαθμό έπαιρνε. Η φιλοσοφία της δίαιτας αυτής περιόριζε το άτομο σε τέτοια κατανάλωση τροφίμων ώστε το συνολικό άθροισμά τους να έμενε σταθερά κάτω από συγκεκριμένο αριθμητικό όριο, ανάλογα με τα κιλά που έπρεπε να χάσουν.

Η δίαιτα Άτκινς αποτελεί ένα διατροφικό πλάνο με επιλογές χαμηλών υδατανθράκων και υψηλής περιεκτικότητας λίπους. Η εφαρμογή της περιλαμβάνει 4 φάσεις, κάθεμια από τις οποίες μεταβάλλει ουσιαστικά το ποσό των προσλαμβανόμενων υδατανθράκων ανάλογα με τη διακύμανση του βάρους.

Χαρακτηριστικό της δίαιτας αυτής είναι ότι

• δε θεωρεί τις φυτικές ίνες και τις αλκοόλες των σακχάρων (όπως σορβιτόλη, μανιτόλη κ.α) ως υδατάνθρακες
• ενθαρρύνει την κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε πρωτεΐνη και ‘καλά λιπαρά’, όπως πολυακόρεστα, μονοακόρεστα ενώ
• δεν θέτει όριο για την κατανάλωση ων κορεσμένων λιπαρών.

Η δίαιτα Σάουθ Μπιτς προτείνει συγκεκριμένους τύπους υδατανθράκων και λιπών. Όπως και η Άτκινς έτσι και αυτή εφαρμόζεται κατά στάδια, 3 για την ακρίβεια. Στο πρώτο απαγορεύει συγκεκριμένα αμυλούχα τρόφιμα (ψωμί, μακαρόνια, ρύζι, πατάτες, αλκοόλ, αρτοσκευάσματα, φρούτα ή προϊόντα της ζάχαρης).

Στο δεύτερο στάδιο και τρίτο στάδιο επαναεισάγονται οι υδατάνθρακες με τη μορφή των φρούτων, των λαχανικών και των δημητριακών ολικής άλεσης.

Η δίαιτα της Ζώνης ανήκει στα διατροφικα σχήματα χαμηλών υδατανθράκων, αλλά επιπρπόσθετα υποδεικνύει και χαμηλά επίπεδα ενέργειας. Οι υδατάνθρακες περιορίζονται μόνο στα δημητριακά ολικής άλεσης και η πρωτεΐνη οφείλει να είναι χαμηλής περιεκτικότητας λίπους. Τα μονοακόρεστα, πολυακόρεστα λιπαρά και τα ω-3 ενθαρρύνονται ενώ τα κορεσμένα και οι πηγές τους περιορίζονται.

Ο δόκτωρ Όρνις πρότεινε ένα χορτοφαγικό πρόγραμμα απώλειας βάρους το οποίο στόχευε στην πρόληψη ή και αντιστροφή (προφανώς σε αρχικά στάδια) της στεφανιαίας νόσου. Διατροφικές επιλογές πλούσιες σε κορεσμένα λιπαρά και χοληστερόλη είναι απαγορευμένες. Από την κατηγορία της πρωτεΐνης επιτρέπονται μόνο τα ασπράδια των αβγών και τα γαλακτοκομικά 0% λιπαρών.

Τα διάφορα είδη ελαίων επίσης είναι άκρως περιορισμένα εκτός από μικρές ποσότητες σε κραμβέλαιο και ω-3 λιπαρά. Η πρόσληψη αλατιού, ζάχαρης και αλκοόλ επιτρέπεται σε μέτριο βαθμό και έμφαση δίνεται στα όσπρια και στους υδατάνθρακες που είναι πλούσιοι σε φυτικές ίνες.

Τέλος, ο τρόπος διατροφής που προτείνει η αμερικανική πυραμίδα διατροφής προσπαθεί να διατηρήσει μια ισορροπία θρεπτικών συστατικών μέσα από τη συχνότητα κατανάλωσης των ομάδων τροφίμων. Ενώ οι παλαιότερες εκδόσεις ομαδοποιούσαν τα τρόφιμα σε εικονοποιημένες κατηγορίες και τις μόιραζαν σε οριζόντια διαμερίσματα της πυραμίδας, τώρα υπάρχει κάθετος διαχωρισμός σε πολύχρωμα τρίγωνα και ανάλογα με το πάχος του τριγώνου ενθαρρύνεται αντίστοιχη κατανάλωση της συγκεκριμένης ομάδας τροφίμων.

Παρ’ όλ’ αυτά, ενώ πλέον οι υδατάνθρακες διαχωρίζονται σε καλούς και κακούς, δε φαίνεται να ισχύει κάτι ανάλογο για τα λιπαρά.

Το πλάνο της δίαιτας Άτκινς πρακτικά προτρέπει για υψηλή κατανάλωση κρέατος, τρανς και κορεσμένων λιπαρών οξέων και για χαμηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών.

Αντίθετα, για χαμηλή πρόσληψη κορεσμένων και υψηλή πρόσληψη ω-3 λιπαρών οξέων φαίνεται πως καλύτερες επιλογές είναι οι δίαιτες της νέας γλυκαιμικής επανάστασης και της διατροφικής πυραμίδας. Τη μεγαλύτερη πρόσληψη αλατιού φαίνεται πως παρουσιάζουν οι δίαιτες της νέας διατροφικής πυραμίδας και του δόκτωρ Άτκινς.

Για να αξιολογηθούν οι δίαιτες μεταξύ τους επινοήθηκε ένας δείκτης διατροφικής ποιότητας, ο οποίος ονομάστηκε δείκτης εναλλακτικής υγιεινής διατροφής. Ο συγκεκριμένος δείκτης επικεντρώνει σε θρεπτικά συστατικά που συνδέονται στενά με την μείωση κινδύνου για στεφανιαία νόσο.

Ουσιαστικά υπολογίστηκε ο συγκεκριμένος δείκτης για μενού 7 ημερών από κάθε τύπο δίαιτας. Με βάση αυτόν τον δείκτη φάνηκε πως το πλάνο της νέας διατροφικής πυραμίδας δεν ήταν τόσο αποτελεσματικό στην πρόληψη της στεφανιαίας νόσου, όσο τα πλάνα της νέας γλυκαιμικής επανάστασης, του δόκτωρ Όρνις και των Γουέιτ Γουότσερς. Το γεγονός αυτό οφείλεται πιθανότατα στην υχηλότερη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών στην οποία παραπέμπουν τα συγκεκριμένα διατροφικά πλάνα.

Ανακεφαλαιώνοντας, από τις πρώτες μελέτες αυτού του είδους φαίνεται πως στην προσπάθεια για απώλεια βάρους υπάρχουν επιλογές οι οποίες όμως πρέπει να σταθμίζονται και με άλλα κριτήρια, όπως αυτό της πρόληψης χρόνιων ασθενειών.

Χρειάζονται όμως περισσότερες μελέτες που να εκτιμούν τη δίαιτα στην πράξη της και όχι απλά ένα χαρακτηριστικό μενού της. Έτσι θα μπορέσει να συνεκτιμηθεί και ο παράγοντας της ευκολίας ή δυσκολίας διατήρησης του συγκεκριμένου διατροφικού σχήματος. Ενδιαφέρον επίσης θα είχε για τα ελληνικά δεδομένα να συμπεριληφθεί σε τέτοιου είδους έρευνες και το πρότυπο της μεσογειακής διατροφής.

Βασίλειος Α. Παπαμίκος (κινητό: 6977867138)

Υποψήφιος διδάκτωρ διατροφογενομικής Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
M.Med.Sci Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, Πανεπιστημίου Γλασκώβης
MSc Healthcare Manager, Πανεπιστημίου Αθηνών
Πτυχιούχος Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, Χαροκοπείου Πανεπιστημίου

ΟΙ ΝΕΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΤΗΣ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑΣ ΝΟΣΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

Πολύ πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία σε συνεργασία με εκπροσώπους από άλλες εννιά επιστημονικές εταιρείες, διαμόρφωσαν τις νέες οδηγίες για την πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων.

Για την ιστορία πρέπει να αναφερθεί πως μέχρι το 1990 κάθε χώρα είχε τις δικές της οδηγίες, ενώ οι πρώτες κοινές οδηγίες διαμορφώθηκαν το 1994. Το 1998 οι οδηγίες αναθεωρήθηκαν από τη 2η ομάδα εργασίας και το 2003 η 3η ομάδα εργασίας τις αναβάθμισε περαιτέρω. Έτσι, φτάσαμε στις πλέον ενημερωμένες οδηγίες του 2007 οι οποίες διαμορφώνονται από τις πλέον πρόσφατες επιδημιολογικές μελέτες. Ας τις εξετάσουμε όμως πιο αναλυτικά.

Οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν την κύρια αιτία πρόωρων θανάτων στην Ευρώπη. Το 2000 οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούσαν την αιτία περισσότερων των 4 εκατομμυρίων θανάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι περισσότερες των περιπτώσεων σχετίζονται έντονα με τον τρόπο ζωής γι’ αυτό ακριβώς υπάρχουν πολλά που μπορεί κάποιος να κάνει για να προλάβει την εξέλιξη της στεφανιαίας νόσου πριν αυτή φθάσει σε κατάσταση μη αναστρέψιμη.

Έμφαση δίνεται στους παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο οι οποίοι μπορούν να τροποποιηθούν. Αυτοί αφορούν κυρίως τον τρόπο ζωής και τη διατήρηση των επιπέδων των λιπιδίων και της αρτηριακής πίεσης του αίματος σε φυσιολογικά επίπεδα μέσα από τη φυσική δραστηριότητα, τον έλεγχο του βάρους, την μέτρια κατανάλωση αλκοόλ, τον περιορισμό του αλατιού, την κατανάλωση φρέσκων φρούτων και λαχανικών καθώς και γαλακτοκομικών προϊόντων χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά.

Στο σημείο αυτό οι καινούριες οδηγίες διαφέρουν από τις προηγούμενες. Δίνουν δηλαδή μεγαλύτερη έμφαση όχι στην πρόληψη μέσω φαρμάκων αλλά κυρίως μέσα από τη φυσική δραστηριότητα, τον έλεγχο του σωματικού βάρους και του τρόπου ζωής και διατροφής. Για να αξιολογηθεί δε ο δεκαετής κίνδυνος καρδιαγγειακής νόσου που διατρέχει κάποιος έχει καταρτιστεί ο βαθμολογημένος πίνακας με το όνομα SCORE.

Διατροφή

Οι ανανεωμένες οδηγίες τονίζουν πως η σχέση ανάμεσα στην πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών, επιπέδων χοληστερόλης του αίματος και συχνότητας των καρδιαγγειακών παθήσεων είναι όχι μόνο ισχυρή αλλά και αιτιακή. Τα ω-3 λιπαρά οξέα με τη σειρά τους φαίνεται να προστατεύουν από μοιραία επεισόδια ασθενείς που έχουν ήδη υποστεί έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Η πρόσληψη άλατος (χλωριούχο νάτριο) επηρεάζει δυσμενώς την αρτηριακή πίεση και τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου. Χαρακτηριστικό επίσης είναι πως μελέτες παρέμβασης με συμπληρώματα βιταμινών απέτυχαν στο να δείξουν προστατευτική δράση έναντι των καρδιοπαθειών.

Τέλος, ευεργετική καρδιοπροστατευτική δράση φαίνεται να έχουν συγκεκριμένα μοντέλα-πρότυπα διατροφικών συνηθειών που περιλαμβάνουν αυξημένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, έλαιων πλούσιων σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα (όπως το ελαιόλαδο) και γαλακτοκομικών προϊόντων χαμηλών λιπαρών. Ένα χαρακτηριστικό τέτοιο διατροφικό πρότυπο είναι αυτό της Μεσογειακής Διατροφής.

Οι οδηγίες δεν παραλείπουν να αναφέρουν πως η διαιτολογία αποτελεί ένα ακέραιο και ξεχωριστό μέρος της αντιμετώπισης των παραγόντων κινδύνου του καρδιαγγειακού ασθενή. Ο τελευταίος, αλλά και όλοι όσοι έχουν αυξημένο κίνδυνο δικαιούται υπεύθυνη και επαγγελματική πληροφόρηση σχετικά με τα τρόφιμα και τις διαιτητικές επιλογές που μειώνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.

Η εξατομίκευση των οδηγιών πρέπει να επιτυγχάνει τη χρυσή τομή ανάμεσα σε ποικιλία υγιεινών τροφίμων, μετρίων επιπέδων φυσικής δραστηριότητας ανάλογα με την ηλικία του ατόμου και πιθανών παραγόντων κινδύνου που συνυπάρχουν (κάπνισμα, υπέρταση, διαβήτης, παχυσαρκία, δυσλιπιδαιμία, φύλο, κληρονομικότητα).

Παχυσαρκία

Στις νέες κατευθυντήριες γραμμές γίνεται ιδιαίτερη μνεία στην παχυσαρκία. Το σωματικό βάρος και ο διαβήτης αποτελούν τους μόνους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου που εμφανίζουν συνεχή αύξηση στο πέρασμα του χρόνου. Η παχυσαρκία παίρνει πλέον διαστάσεις παγκόσμιας επιδημίας σε ενήλικες και δυστυχώς σε παιδιά. Εκτιμάται πως σε ολόκληρο τον κόσμο 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι είναι υπέρβαροι και 300 εκατομμύρια είναι παχύσαρκοι.

Το ανησυχητικό πλέον εύρημα είναι πως το ενδοκοιλιακό σπλαχνικό λίπος πλέον θεωρείται ένα μεταβολικό ενδοκρινικό όργανο που απελευθερώνει ουσίες που παίζουν σημαντικό ρόλο στην καρδιαγγειακή ομοιόσταση. Το αυξημένο σωματικό βάρος σχετίζεται με αυξημένο αριθμό θανάτων από καρδιαγγειακά μέσω της αύξησης της αρτηριακής πίεσης, της ολικής χοληστερίνης και μείωσης της ‘καλής χοληστερίνης’.

Η έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την Παχυσαρκία υποδεικνύει επιπρόσθετα τη χρήση της περιφέρειας μέσης, εκτός από τον δείκτη μάζας σώματος, για την περαιτέρω συμβουλευτική του ατόμου. Έτσι, άντρες με περιφέρεια μέσης από 94 - 102 εκ. και γυναίκες μεταξύ 80 – 88 παροτρύνονται να μην πάρουν περισσότερο βάρος, ενώ αυτοί με μεγαλύτερη περιφέρεια μέσης θα πρέπει να μειώσουν το σωματικό τους βάρος.

Ο καλύτερος τρόπος είναι ο περιορισμός της πρόσληψης θερμίδων και η ενσωμάτωση της σωματικής άσκησης στη ζωή μας. Χαρακτηριστικό είναι πως η ευεργετική δράση της άσκησης στο ενδοκοιλιακό λίπος συμβαίνει πριν την έναρξη της απώλειας βάρους.

Διάφορες δίαιτες έχουν δοκιμαστεί για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Η πιο δημοφιλής προσέγγιση είναι αυτή της δίαιτας χαμηλού λίπους, η οποία έχει επιπρόσθετα έντονη επίδραση στην ‘κακή χοληστερίνη’. Η συνολική πρόσληψη λίπους θα πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 25% - 35% της συνολικά προσλαμβανόμενης ενέργειας ενώ η πρόσληψη των κορεσμένων και των τρανς λιπαρών οξέων θα πρέπει να είναι μικρότερη του 7% της συνολικά προσλαμβανόμενης ενέργειας.

Μια άλλη προσέγγιση είναι αυτή της δίαιτας χαμηλών υδατανθράκων, η οποία φαίνεται πως βραχυπρόσθεσμα είναι αποτελεσματική στην απώλεια βάρους, στη μείωση των τριγλυκεριδίων και στην αύξηση της ‘καλής χοληστερίνης’. Οι μακροχρόνιες επιδράσεις της είναι ακόμα υπό αμφισβήτηση. Προσοχή επίσης συνίσταται στην κατανάλωση αλκοόλ, μια και αυτό αποτελεί κύρια πηγή θερμίδων.

Συμπερασματικά, απαιτείται μακροχρόνια αλλαγή της συμπεριφοράς του ατόμου και η συμπεριφοριστική και η γνωσιακή-συμπεριφοριστική θεραπεία μπορούν να δράσουν επικουρικά στη δίαιτα και τη σωματική άσκηση.

Σωματική άσκηση

Η Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία έχει καταλήξει στο ότι η έλλειψη συστηματικής φυσικής δραστηριότητας παίζει ρόλο στην πρόωρη εμφάνιση και εξέλιξη της στεφανιαίας νόσου. Από την άλλη πλευρά, οποιαδήποτε αύξηση της σωματικής δραστηριότητας αποβαίνει τελικά ευεργετική για την υγεία και οι μικρές περίοδοι άσκησης δρουν προσθετικά. Η άσκηση παίρνει ιδιαίτερο νόημα όταν αναφερόμαστε στις νεαρές ηλικίες.

Τα παιδιά των ευρωπαϊκών χωρών είναι λιγότερο δραστήρια σε σχέση με το παρελθόν και αυτό πλέον αποτελεί πρόβλημα δημόσιας υγείας. Περισσότεροι από τους μισούς έφηβους αδρανοποιούνται σωματικά μετά την λήξη της σχολικής περιόδου. Οι ενήλικες με τη σειρά τους υιοθετούν ένα καθιστικό τρόπο ζωής και εργασίας, γεγονός που διπλασιάζει τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου και καρδιαγγειακής νόσου.

Η αποφυγή ενός τέτοιου τρόπου ζωής μπορεί να χαρίσει σε έναν ενήλικα από 1,5 – 3,5 χρόνια επιπλέον ζωής. Τα παιδιά θα πρέπει να ασκούνται καθημερινά με απώτερο στόχο τουλάχιστον μισή ώρα άσκησης, με επιθυμητά υψηλά επίπεδα έντασης περίπου 60% - 75% του μέγιστου καρδιακού ρυθμού, τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας.

Παραδείγματα δραστηριότητας μπορούν να είναι το γρήγορο περπάτημα, το τζόκινγκ, η ποδηλασία, η κολύμβηση, η ενασχόληση με τον σπιτικό κήπο, ο αερόβιος χορός, το τέννις ή το γκολφ. Ο ρόλος της άσκησης είναι σημαντικός ακόμα και για τους ηλικιωμένους, τους ασθενείς με στεφανίαια νόσο ή καρδιακή ανεπάρκεια.

Κληρονομικότητα-γενετικά τεστ

Οι ανανεωμένες οδηγίες κάνουν αναφορά, εκτός των άλλων, στον ρόλο της κληρονομικότητας και στα διάφορα γενετικά τεστ εκτίμησης του καρδιαγγειακού κινδύνου. Ο κίνδυνος καρδιαγγειακής νόσου αυξάνεται όταν υπάρχει θετικό ιστορικό συγγενούς πρώτου, δεύτερου ή τρίτου βαθμού, όταν ο αριθμός των μελών της οικογένειας με στεφανιαία νόσο αυξάνει και όσο μικρότερη είναι η ηλικία στην οποία τα μέλη της οικογένειας εμφάνισαν τη νόσο. Όσον αφορά τη σχέση συγκεκριμένων γονιδίων με τον κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά.

Υπάρχουν πολλά υποψήφια γονίδια τα οποία έχουν ήδη εξεταστεί. Επίσης έχουν εξεταστεί διάφοροι μονονουκλεοτιδικοί πολυμορφισμοί γονιδίων (SNPs), οι οποίοι ορίζονται ως εκδοχές γενετικών αλληλουχιών που απαντώνται σε πληθυσμιακή συχνότητα μεγαλύτερη του 1%.

Μερικά παραδείγματα γονιδίων είναι αυτά που εμπλέκονται στη ρύθμιση του μεταβολισμού των λιπιδίων (APOE, APOB, LPL, CETP, PAI1, GIIb/GIIa, FV) και τα γονίδια ρύθμισης της λειτουργίας του ενδοθηλίου (eNOS, MTHFR, ACE). Η σχέση όλων αυτών με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο φαίνεται να είναι μέτρια. Έτσι, τα υπάρχοντα γενετικά τεστς δεν συμβάλλουν σημαντικά στη διάγνωση ή στην αντιμετώπιση της νόσου. Χρειάζεται περισσότερη έρευνα ώστε στο μέλλον ίσως να μπορούν να αναγνωριστούν άτομα υψηλού κινδύνου και να προσαρμοστεί κατάλληλα η θεραπεία.

Ανακεφαλαιώνοντας, θα παρατηρούσαμε πως από το 1970 στις χώρες της δυτικής Ευρώπης οι θάνατοι από καρδιαγγειακά παρουσιάζουν μείωση, κάτι που στις χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης συμβαίνει μόλις τα τελευταία χρόνια.

Αν κανείς συνυπολογίσει πως η προαναφερόμενη μείωση φαίνεται να προέρχεται από αλλαγές στον τρόπο διατροφής και αποφυγή του καπνίσματος σε πληθυσμιακό επίπεδο, τότε σίγουρα γίνονται εμφανείς οι 2 κύριοι στόχοι στους οποίους πρέπει να εστιάσουν οι πληθυσμοί των χωρών της ανατολικής Ευρώπης, όπως η Ελλάδα. Έτσι, θα κατορθώσει και η χώρα μας να πλησιάσει τους ρυθμούς μείωσης των θανάτων που εμφανίζουν οι δυτικοευρωπαϊκές χώρες.



ΠΑΠΑΜΙΚΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ (ΚΙΝΗΤΟ: 6977867138)



Υποψήφιος διδάκτωρ Διατροφογενομικής Χαροκοπείου Πανεπιστημίου

M.Med.Sci Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, Πανεπιστημίου Γλασκώβης

MSc Healthcare Manager, Πανεπιστημίου Αθηνών

Πτυχιούχος Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, Χαροκοπείου Πανεπιστημίου

ΔΙΑΤΡΟΦΟΓΕΝΩΜΙΚΗ ΤΩΝ ΛΙΠΙΔΙΩΝ

Παρ’ ότι όλοι οι άνθρωποι ανήκουν στο είδος Homo sapiens sapiens, δεν ανταποκρίνονται όλοι με τον ίδιο τρόπο στην ίδια διατροφική αλλαγή, π.χ μια κοινή δίαιτα χαμηλών λιπαρών. Είναι γεγονός πως η απόκριση του ανθρώπινου οργανισμού σε μια δίαιτα εξαρτάται από συγκεκριμένες πρωτεΐνες οι οποίες εμπλέκονται σε μεταβολικά μονοπάτια και των οποίων η κωδικοποίηση γίνεται από τα γονίδιά μας.

Απειροελάχιστες διαφορές στις γονιδιακές δομές σημαίνουν και διαφορετική ποσότητα ή λειτουργικοτητα των πρωτεϊνών αυτών και άρα διαφορετική αντίδραση σε μια δίαιτα. Το στοιχείο-κλειδί σε αυτό το μοντέλο είναι πως ένα γονίδιο που κωδικοποιεί συγκεκριμένη πρωτεΐνη μπορεί να είναι πολυμορφικό, να συναντάται δηλαδή σε εκδοχές η καθεμία από τις οποίες κωδικοποιεί μια διαφορετική παραλλαγή της ίδιας πρωτεΐνης.

Έτσι, ο καθένας από εμάς μπορεί να έχει το ένα αλληλόμορφο, ενώ κάποιος άλλος να διαθέτει άλλο αλληλόμορφο του ίδιου γονιδίου. Αν συνυπολογίσει κάποιος τον μεγάλο αριθμό των διαφορετικών γονιδίων που κωδικοποιούν διαφορετικές πρωτεΐνες που εμπλέκονται στον μεταβολισμό των θρεπτικών ουσιών, τότε πολύ εύκολα μπορεί να συνειδητοποιήσει την πολυπλοκότητα και την ποικιλότητα της απόκρισης στην ίδια δίαιτα.

Το πρόγραμμα αποκωδικοποίησης του ανθρώπινου γονιδιώματος

Χάρη στο μεγαλόπνοο αυτό εγχείρημα υπάρχουν πλέον τα πρώτα δεδομένα για τη σχέση μεταξύ συγκεκριμένων γονιδιακών μονονουκλεοτιδιακών πολυμορφισμών (SNPs) και αποκρίσεις σε θρεπτικά συστατικά ή σε συγκεκριμένα διατροφικά σχήματα. Μεγάλο ενδιαφέρον έχει δειχθεί για την αλληλεπίδραση γονιδίων και λιπιδίων της τροφής, μια και πλέον φαίνεται ότι η αλληλεπίδραση αυτή ίσως να επηρεάζει τις τιμές γνωστών λιπιδίων του αίματος, όπως η ‘κακή χοληστερίνη’ (LDL) και τα τριγλυκερίδια. Ας εξετάσουμε όμως τα δεδομένα με πιο πολλές λεπτομέρειες.

Λιπίδια, αποπρωτεΐνες και λιποπρωτεΐνες

Επειδή τα λίπη της τροφής είναι αδιάλυτα στο νερό, για να μεταφερθούν στην κυκλοφορία του αίματος χρειάζεται να συνδεθούν με πρωτεΐνες (αποπρωτεΐνες) για να σχηματίσουν σύμπλοκες ενώσεις, τις λιποπρωτεΐνες. Έτσι, η καλή (HDL) και η κακή χοληστερίνη (LDL) δεν είναι τίποτα άλλο από λιποπρωτεΐνες πλούσιες στα αντίστοιχα λιπίδια.

Ο ρόλος των γονιδίων έγκειται στην κωδικοποίηση των πρωτεϊνών που συνδέονται με τα λίπη για να σχηματίσουν τις λιποπρωτεΐνες. Συνειδητοποιεί κανείς πως αν δεν κωδικοποιηθεί (παραχθεί) από το συγκεκριμένο γονίδιο αρκετή τέτοια πρωτεΐνη (αποπρωτεΐνη, όπως ονομάζεται ακριβέστερα) δεν θα παραχθεί ανάλογη ποσότητα λιποπρωτεΐνης και το λίπος δεν θα μεταφερθεί, με αποτέλεσμα να συσσωρεύεται στην κυκλοφορία. Οι γνωστότερες των αποπρωτεϊνών είναι οι απο-Ε, απο-Β, απο-CΙΙ, απο-CIIΙ, απο-Α1, απο-ΑΙΙ, απο-ΑIV.

Γονιδιακοί πολυμορφισμοί και απο-Ε

Η πρωτεΐνη απο-Ε απαντάται σε λιποπρωτεΐνες που είναι πλούσιες σε τριγλυκερίδια. Υπάρχουν 3 κύρια αλληλόμορφα του γονιδίου που κωδικοποιεί την πρωτεΐνη απο-Ε. Τα αλληλόμορφα αυτά είναι τα Ε2, Ε3, και Ε4. Τα μέχρι στιγμής δεδομένα δείχνουν πως τα άτομα που φέρουν γονιδιακές εκδοχές των Ε2 και Ε4 αλληλόμορφων έχουν διαταραγμένο μεταβολισμό λιπών και μη φυσιολογική απολιποπρωτεϊνική απόκριση στα ερεθίσματα των λιπών της διατροφής.

Γονιδιακοί πολυμορφισμοί και απο-Β

Η πρωτεΐνη απο-Β είναι η κύρια αποπρωτεΐνη της λιποπρωτεΐνης LDL (κακή χοληστερίνη). Οι πολυμορφισμοί του γονιδίου που κωδικοποιεί την απο-Β έχουν σχετιστεί με αυξημένη LDL. Τρεις είναι οι κυριοτεροι γονιδιακοί πολυμορφισμοί που έχει βρεθεί ότι σχετίζονται με αλλαγές στην χοληστερόλη LDL μέσω των αλλαγών της δίαιτας: η περιοριστική θέση XbaI στο εξώνιο (περιοχή ενός γονιδίου που τελικά κωδικοποιεί ένα τμήμα μιας πρωτεΐνης) 26, η θέση EcoRI στο εξώνιο 29, και η θέση MspI.

Άτομα με απουσία της θέσης XbaI παρουσιάζουν εντονότερη μεταγευματική απόκριση σε ένα γεύμα πλούσιο σε λίπος. Άτομα με απουσία της EcoRI περιοριστικής θέσης παρουσιάζουν μεγαλύτερη αύξηση της LDL μετά από μια διατροφή πλούσια σε λίπος, ενώ, τέλος, άτομα με παρούσα την περιοριστική θέση MspI, παρουσιάζουν εντονότερη μεταγευματική απόκριση σε μια ανάλογη δίαιτα.

Γονιδιακοί πολυμορφισμοί και απο-ΑIV

Η απο-ΑIV είναι μια αποπρωτεΐνη που εκκρίνεται από το λεπτό έντερο και διαδραματίζει ρόλο σε αλληλεπιδράσεις λιποπρωτεϊνών που περιλαμβάνουν την HDL (καλή χοληστερίνη). Η απουσία ή παρουσία μιας περιοριστικής θέσης δίνει αντίστοιχα τις εκδοχές των γονιδίων που κωδικοποιούν την ΑIV και οι οποίες είναι οι apoA-IV-1 και apoA-IV-2 αντίστοιχα. Η apoA-IV-2 σε ομόζυγες γυναίκες έχει βρεθεί να συσχετίζεται με αυξημένα τριγλυκερίδια νηστείας και χαμηλότερα επίπεδα της καλής χοληστερίνης HDL.

Επίσης, έχει δειχθεί πως οι φορείς apoA-IV-1/2 έχουν εντονότερη μεταγευματική απόκριση σε λιπαρό γεύμα σε σχέση με τους φορείς apoA-IV-1/1. Τέλος, έχει φανεί πως οι φορείς του αλληλόμορφου apoA-IV-2 παρουσιάζουν μικρότερες αυξήσεις ή μειώσεις στα επίπεδα της κακής χοληστερόλης (LDL) μετά από ένα γεύμα πλούσιο σε λίπος και χοληστερίνη.

Λιπαροδεσμευτικές πρωτεΐνες του εντέρου και γονιδιακοί πολυμορφισμοί

Ένας κοινός γονιδιακός πολυμορφισμός του γονιδίου που κωδικοποιεί τις πρωτεΐνες αυτές έχει βρεθεί στο εξώνιο 2. Τα άτομα που παρουσιάζουν το αλληλόμορφο Τ παρουσιάζουν μεγαλύτερη απελευθέρωση τριγλυκεριδίων από το έντερο, υψηλότερα επίπεδα κακής χοληστερόλης LDL νηστείας, υψηλότερη ινσουλινοαντίσταση και υψηλότερο δείκτη μάζας σώματος.

Οι γονιδιακοί πολυμορφισμοί της λιποπρωτεϊνικής λιπάσης

Η λιποπρωτεϊνική λιπάση αποτελεί το ένζυμο κλειδί των αγγείων για τη διάσπαση των τριγλυκεριδίων στις λιποπρωτεΐνες που είναι πλούσιες σε αυτά. Για το γονίδιο που κωδικοποιεί την λιποπρωτεϊνική λιπάση έχουν βρεθεί τουλάχιστον 50 γονιδιακοί πολυμορφισμοί, οι κυριότεροι εκ των οποίων είναι οι p.Asn291Ser, p.Asp9Asn και SNP8393.

Τα άτομα που φέρουν το αλληλόμορφο p.291S ή το p.9N έχουν συσχετιστεί με υψηλότερα επίπεδα τριγλυκεριδίων νηστείας και καλής χοληστερόλης (HDL). Επίσης, οι ομόζυγοι φορείς του SNP8393 φάνηκε πως σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα είχαν μικρότερη μείωση στη μέση χοληστερίνη πλάσματος όταν ακολουθούσαν δίαιτα.

Πρωτεΐνες μεταφοράς λιπιδίων του πλάσματος και γονιδιακοί πολυμορφισμοί

Στο πλάσμα του αίματος υπάρχει μια πρωτεΐνη η οποία σχετίζεται με τη μεταφορά χοληστερόλης μέσω της λιποπρωτεΐνης HDL. Η πρωτεΐνη αυτή ονομάζεται LCAT και η ενεργοποίησή της εξαρτάται από την αποπρωτεΐνη ΑΙ. Μεταλλάξεις στο γονίδιο της ΑΙ μειώνουν τη λειτουργικότητα του LCAT. Ανεπάρκεια της λειτουργικότητας της LCAT σχετίζεται με χαμηλά επίπεδα της καλής χοληστερόλης (HDL). Έτσι, υπάρχει η υποψία πως ο γονιδιακός πολυμορφισμός p.Pro143Leu σχετίζεται με την πρωτεΐνη αυτή.

Μια άλλη πρωτεΐνη μεταφοράς λιπιδίων είναι και η CETP και σχετίζεται κυρίως με τη μεταφορά λιπιδίων από την HDL προς λιποπρωτεΐνες πλούσιες σε τριγλυκερίδια και το αντίστροφο. Σε μια πρόσφατη μελέτη, άτομα που έφεραν το g.-629>C αλληλόμορφο είχαν μικρότερο κίνδυνο για στεφανιαία νόσο. Για την ίδια πρωτεΐνη υπάρχει και ο καλά μελετημένος πολυμορφισμός Taq1B ο οποίος παράγει 3 γονότυπους: Β1/Β1, Β1/Β2, Β2/Β2. Ο τελευταίος σχετίζεται με μειωμένη λειτουργικότητα της CETP και αυξημένα επίπεδα της HDL, με μικρότερο κίνδυνο για στεφανιαία νόσο.

Συνοψίζοντας, θα λέγαμε ότι η επίδραση των λιπιδίων της τροφής στους μεταβολικούς δείκτες και στους παράγοντες κινδύνου επηρεάζεται από διάφορους γονιδιακούς πολυμορφισμούς. Χρειάζεται περισσότερη έρευνα για αυτό το νέο πεδίο της επιστήμης και σίγουρα ακόμα δεν είμαστε σε θέση να βγάλουμε ασφαλή και τελικά συμπεράσματα τέτοια ώστε να δίνουμε διατροφικές οδηγίες ανάλογες με το γονιδιακό υπόστρωμα του καθενός. Του λόγου το αληθές, ότι σε καμιά επίσημη κατευθυντήρια επιστημονική οδηγία δεν αναφέρεται ακόμα κάτι τέτοιο.

Παπαμίκος Βασίλειος, Κλινικός διαιτολόγος - διατροφολόγος, M.Med.Sci, MSc

κινητό: 6977867138

ΟΤΑΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΘΕΛΟΥΝ...

και πιέζουν, κερδίζουν πράγματα. Αργά και σταθερά...

ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ ΚΑΚΑ ΜΑΝΤΑΤΑ

ΠΟΛΕΜΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ- ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ

Προϊόντα βιολογικά με ολίγη από γενετικά τροποποιημένα

ΓΙΑ ΠΡΟΔΟΣΙΑ των καταναλωτών μιλούν οι οικολόγοι, μετά την απόφαση των υπουργών Γεωργίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης να εννεαπλασιάσουν το ανώτατο όριο γενετικά τροποποιημένων οργανισμών που μπορεί να περιέχει μια τροφή η οποία χαρακτηρίζεται «βιολογική».
Μέχρι τώρα το όριο ήταν 0,1%, που είναι και το κατώτατο ποσοστό ξένων οργανισμών το οποίο μπορεί να ανιχνευθεί. Σύμφωνα όμως με την επίτροπο Γεωργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης Μάριαν Φίσερ- Μπουλ, ο σεβασμός αυτού του ορίου καθιστά την παραγωγή βιολογικών τροφίμων πολύ δαπανηρή. «Η μηδενική ανοχή είναι κάτι που ακούγεται ωραίο, αλλά στην πραγματική ζωή δεν είναι ρεαλιστικό» δήλωσε, προτείνοντας την αύξηση του ανώτατου ποσοστού σε 0,9%. Η εισήγησή της έγινε δεκτή από τους υπουργούς Γεωργίας. Άμεση ήταν η αντίδραση των Πρασίνων. Η Έλεν Χόλντερ, από τους Φίλους της Γης, δήλωσε ότι οι υπουργοί Γεωργίας άνοιξαν την πόρτα για περισσότερους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς στα βιολογικά τρόφιμα.

«Τυχαία» μόλυνση

Παρ΄ όλο που η σκόπιμη χρήση τέτοιων οργανισμών στη βιολογική γεωργία εξακολουθεί να απαγορεύεται, η «τεχνικά αναπόφευκτη» ή «τυχαία» μόλυνση θα χαρακτηρίζεται στο εξής «αποδεκτή». Τα τρόφιμα που επηρεάζονται είναι το ρύζι, τα γλυκά, τα δημητριακά και γενικότερα όλα όσα έχουν βάση τη σόγια και το καλαμπόκι, εισάγονται από χώρες εκτός Ευρώπης και μπορούν εύκολα να μολυνθούν από γενετικά τροποιημένα τρόφιμα τα οποία μεταφέρονται, για παράδειγμα, με το ίδιο πλοίο.
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να υιοθετήσει επειγόντως μια νομοθεσία που θα προστατεύει τους αγρότες οι οποίοι χρησιμοποιούν βιολογικές και συμβατικές μεθόδους από μια γενετική μόλυνση» δήλωσε ο Μάρκο Κοντιέρο από την Γκρίνπις. «Η στάση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και πολλών χωρών- μελών περιφρονεί τις επιλογές των Ευρωπαίων καταναλωτών και θέτει σε κίνδυνο ολόκληρο τον τομέα των βιολογικών τροφίμων».


ΠΗΓΗ: "ΤΑ ΝΕΑ" 14-6-2007

ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΑΜΑΛΙΑΣ

που βρήκε το κουράγιο να "ροκάρει" όλο αυτό το σαθρό κοινωνικό θηρίο.
Ας μιμηθούμε όλοι εμείς το παράδειγμά της όσο είμαστε ακόμα ζωντανοί.
Έμπνευση ίσως μα δώσει το παρακάτω τραγούδι που της το αφιερώνω, αφού έχει το όνομά της.

Amalia Chase-Song

http://lix.in/d774e8



never planned for this tableau, these spotlights, frigid calm
never wanted another side, but I'm across one from you tonight
never hated a moment of life 'til that light stuttered in your eyes
never wanted to go on, never thought this ward could smell of spite

never wanted to touch you
'til you opened your eyes
now I can't even face daylight
how will I ever survive?

Amalia, I'm not sure there's a way back
I still feel the grip of your hand
and they're telling me to leave now
but all of these halls lead nowhere I want to go alone

play this loud enough to reach her


never wanted to test this faith that heroes will provide
now I hate every coward footfall that can't bring a miracle to my side
if I can't stand up, how will I ever leave this floor?
if I can't forgive you, how will I explain this to our doors?

never wanted to touch you
'til you opened your eyes
now our house doesn't function
where will I go to survive?
Amalia, I'm not sure there's a way back
I still feel the grip of your hand
and they're telling me to leave now
but all of these halls lead nowhere I want to go alone

Amalia, I'm not sure there's a way back
I want to go alone

ΔΙΑΤΡΟΦΟΓΕΝΩΜΙΚΗ

θα ήθελα να ρωτήσω άπαντες αν σε οδηγίες διαιτολογικής ή κλινικής πρακτικής αναφέρεται ο έλεγχος των παρακάτω πολυμορφισμών, ο οποίος προσπαθεί να γίνει της μόδας σε μια εποχή που ο κος Ευαγγελάτος κρίνει με τρόπο καυστικό την επικαιρότητα. Οι γονιδιακοί πολυμορφισμοί και η σχέση τους με τη διατροφή ακόμα είναι υπό έρευνα και "εμείς" τους βάλαμε ήδη σε εμπορική τροχιά; Και για να γίνω πιο συγκεκριμένος:

http://www.tanea.gr//Article.aspx?d=20070531&nid=4862194
www.yourdietitian.gr
http://www.geno-type.com/en/disposition-dna-testing#Nutri-Genomics
http://www.tanea.gr//Article.aspx?d=20070531&nid=4864573
http://www.tanea.gr//Article.aspx?d=20070531&nid=4862213
http://www.tanea.gr//Article.aspx?d=20070531&nid=4864574
http://www.dnatest.gr/articles_conf/Boby_Benefits_Nutrition.pdf

Ο αντίλογος:
http://www.tanea.gr//Article.aspx?d=20070531&nid=4862217

ΠΕ Τεχνολογίας Τροφίμων;

Υπάρχει τέτοιο τμήμα ή ο δαίμων του τυπογραφείου έκανε πάλι το θαύμα του; Συγκεκριμένα στην προκήρυξη 1/71/Μ2007, η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αρκαδίας θα ζητήσει 17 άτομα ΠΕ, ανάμεσα στα οποία και 1 ΠΕ Τεχνολογίας Τροφίμων. Το ωραίο του πράγματος είναι πως η διαδικασία των προσλήψεων γίνεται από τον ίδιο τον φορέα, ενώ πιθανές ενστάσεις εξετάζονται από τον ΑΣΕΠ. Τα τηλέφωνα επικοινωνίας είναι 2710-230389, 2710-230372.Όσοι πιστοί ρωτήσετε.

Συλλογή υπογραφών για την ελευθερία της γνώμης

Αντιγράφω από το ιστολόγιο του Παναγιώτη Βρυώνη.

"...

Χάρη στην βοήθεια του Σπύρου Αγγελόπουλου το σύστημα για την συλλογή υπογραφών προκειμένου να υποστηρίξουμε τον Αντώνη Τσιπρόπουλο που κατηγορείται αφού ήταν ο διαχειρστής του blogme.gr είναι έτοιμο.

Παρακαλώ διαβάστε τα παρακάτω πριν προχωρήσετε να υπογράψετε!

Η λογική του κειμένου προς υπογραφή είναι ότι ασχολούμαστε με το σημείο της κατηγορίας που έχει γενικότερο ενδιαφέρον για την κοινότητα του Internet. Είναι το σημείο που ουσιαστικά κατηγορεί τον Αντώνη ότι είναι σαν να έχει γράψει ο ίδιος τα κείμενα που θεωρήθηκαν προσβλητικά μόνο και μόνο επειδή ο aggregator που διαχειριζόταν περιείχε links προς αυτά. Η επιλογή αυτή έχει και την “έγκριση” του Αντώνη Τσιπρόπουλου με τον οποίο επικοινώνησα και γενικά κάνει πολύ πιο εύκολο για κάποιον να ξέρει για το τί υπογράφει.

Δεύτερον και εξίσου σημαντικό. Οι υπογραφές αυτές θα χρησιμοποιηθούν στο δικαστήριο. Αυτό σημαίνει ότι ο σκοπός της συλλογής δεν είναι να ασκήσουμε πολιτική πίεση, αλλά να παρουσιάσουμε την γνώμη όσο περισσότερων “εμπειρογνωμώνων” (ακόμη και αν αυτός ο χαρακτηρισμός προέρχεται από το γεγονός ότι είσαστε ένας έμπειρος χρήστης των νέων μέσων, διατηρείτε το δικό σας blog κ.λ.). Αυτός είναι και ο λόγος που ζητούνται σχετικά πολλά στοιχεία -όχι υποχρεωτικά, αλλά για να βοηθήσετε πραγματικά καλό είναι να συμπληρώσετε όσο περισσότερα γίνεται, με όσο μεγαλύτερη ακρίβεια. Π.χ. καλό είναι να συμπληρώσετε και το επάγγελμα όπως και τον οργανισμό ή την εταιρεία όπου εργάζεστε. Άρα το πρώτο μας μέλημα δεν είναι να μαζέψουμε “όσο περισσότερες” υπογραφές γίνεται, αλλά “όσο πιο έγκυρες και αξιόπιστες”.

Και αφού φτάσατε ώς εδώ, αν συμφωνείτε, πηγαίνετε να υπογράψετε! Και βέβαια, διαδώστε το! (Σκεφτείτε αν ήσασταν στην θέση του Αντώνη, ποιόν θα θέλατε να καλέσετε για μάρτυρα υπεράσπισης; Βάλτε τον να υπογράψει!)

–
UPDATE: για όσους δεν γνωρίζουν την υπόθεση, η πιο έγκυρη πηγή για να μάθουν λεπτομέρειες είναι το blog του Αντώνη..."