Νεότερα δεδομένα για την παχυσαρκία και τον ρόλο της διατροφής

Φέτος, για πρώτη φορά, τα συνέδρια της European Association for the Study of Obesity (ECO2016 - EASO) και της International Federation for the surgery of obesity and metabolic disorders - European Chapter (2016 IFSO-EC Annual Congress) συγχωνεύτηκαν για να δημιουργήσουν την εναρκτήρια European Obesity Summit. Ο σκοπός ήταν να φέρει σε επαφή όλους τους ειδικούς από κάθε ερευνητικό τομέα της παχυσαρκίας, της πρόληψης και της διαχείρισής της, μέσω παράλληλων προγραμμάτων και των κοινών ομιλιών γεγονός που έδωσε στους συνέδρους την ευκαιρία να αυξήσουν τις γνώσεις τους αλλά και να δικτυωθούν και να γνωριστούν καλύτερα μεταξύ τους, ανεξάρτητα του ερευνητικού τους υπόβαθρου στον ευρύτερο τομέα της παχυσαρκίας.
Μερικά θέματα του συνεδρίου που είχαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ήταν τα νέα δεδομένα στο μεταβολικό έλεγχο, τη παιδική παχυσαρκία και τη ρύθμιση της όρεξης. Όσον αφορά την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, οι συνεδριάσεις για τις διατροφικές παρεμβάσεις, με αλλαγή στη συμπεριφορά και τον τρόπο ζωής και η διεπιστημονική θεραπευτική προσέγγιση, καθώς και οι συνεδρίες για τη Διατροφική Πολιτική στη Δημόσια Υγεία, την πρόληψη και την προαγωγή της υγείας παρουσίασαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Ο έλεγχος της πρόσληψης τροφής και της όρεξης αποτελεί πρόκληση ενός παχύσαρκου ασθενούς και του διαιτολόγου του. Η ομιλία “Re-thinking Appetite Regulation'' του Blundell, J. Ε από το Ηνωμένο Βασίλειο ανέλυσε γιατί η συμμόρφωση στη διατροφική οδηγία είναι πολύ χαμηλή σε ορισμένους ασθενείς. Ενώ ο λιπώδης ιστός είναι ένας βιολογικός αναστολέας για την πρόσληψη ενέργειας, η επίδραση εξασθενεί όταν ο λιπώδης ιστός αυξάνεται. Μια ερμηνεία των ευρημάτων τους είναι ότι οι ενεργειακές ανάγκες του σώματος συμβάλουν στην υποκείμενη ώθηση πίσω από την πρόσληψη τροφής, και δείχνει ότι το μοντέλο για τον έλεγχο της πρόσληψης τροφής θα πρέπει να αναθεωρηθεί.
Μια ερευνητική ομάδα από την Ολλανδία εξέτασε μια νέα πτυχή στο μεταβολικό έλεγχο. Η έρευνά τους έδειξε ότι μια κατάσταση με σχετική ανεπάρκεια λεπτίνης κατά τη διάρκεια της δίαιτας μειώνει τη σηματοδότηση της λεπτίνης στο DMH (Dorsomedial Hypothalamic nucleus- μεσοραχιαίο υποθαλάμιο πυρήνα) με αποτέλεσμα τη μείωση της θερμογένεσης και παρέχοντας μια μηχανιστική εξήγηση για τη διατήρηση της παχυσαρκίας παρά τη μείωση της θερμιδικής πρόσληψης κατά τη διάρκεια της διαιτητικής οδηγίας. Φυσικά, χρειάζεται κάτι περισσότερο από τη μείωση της πρόσληψης θερμίδων για την αντιμετώπιση ενός παχύσαρκου ασθενούς.
Σε ατομικό επίπεδο, η πολύ χαμηλή σε θερμίδες κετογονική δίαιτα φαίνεται να είναι πιο αποτελεσματική από ό, τι μια τυπική χαμηλή σε θερμίδες δίαιτα. Ο κ. Crujeiras, Α από το τμήμα της μοριακής και κυτταρικής ενδοκρινολογίας, IDIS-CHUS και CIBER  fisiopathologia de nutricion y obesidad, Santiago de compostella, Spain  δήλωσε ότι αυτή η ευεργετική επίδραση αντικατοπτρίζεται με μια σημαντική μείωση της σπλαχνικής λιπώδους μάζας, την κύρια αποθήκη λιπώδη ιστό που συσχετίζεται με τις μεταβολικές ασθένειες που σχετίζονται με την παχυσαρκία. Παρόλα αυτά, η εξατομικευμένη προσέγγιση είναι το κλειδί για την επιτυχία.
Ο Benedict, C. Uppsala University, Sweden τόνισε τη σημασία του ύπνου στη θεραπεία της παχυσαρκίας σε ατομικό επίπεδο. Επιδημιολογικές μελέτες έχουν συνδέσει το χρόνιο σύντομο σε διάρκεια ύπνο (δηλαδή λιγότερο από 7 ώρες ανά νύχτα) με την αύξηση του σωματικού βάρους και την παχυσαρκία στους ενήλικες.
Πιθανοί μηχανισμοί μέσω των οποίων ο σύντομος σε διάρκεια ύπνος, ωθεί το ενεργειακό ισοζύγιο προς την αύξηση του σωματικού βάρους περιλαμβάνοντας:
1. υψηλότερα επίπεδα στο αίμα των μεταβολιτών προώθησης της όρεξης (π.χ. γκρελίνη, ενδοκανναβοειδή),
2. βελτιωμένη απόκριση του στερημένου σε ύπνου εγκεφάλου για τα ηδονικά ερεθίσματα των τροφών,
3. αυξημένη πρόσληψη τροφής τόσο σε συνθήκες ασιτίας αλλά και κορεσμού και
4. μειωμένη δαπάνη ενέργειας το πρωί.
Θα μπορούσε το μέγεθος της μερίδας να είναι η λύση για την επιδημία της παχυσαρκίας; Μια ερευνητική ομάδα από το UK University College in London and the University of Oxford υποστηρίζει ότι το μέγεθος τους γεύματος, και όχι η συχνότητα κατανάλωσης γεύματος, ίσως αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη της παιδικής παχυσαρκίας στην πρώιμη παιδική ηλικία. Ο κ. Masset, G. από το public health nutrition, Nestlé research center, Nestle  SA, Lausanne παρουσίασε μια μελέτη περίπτωσης, βασιζόμενος σε μια μόνο κατηγορία τροφίμων επισήμανε ότι ο έλεγχος του μεγέθους της μερίδας ακόμη και σε μια μόνο πηγή τροφίμων,  μπορεί να συνδεθεί με μια ισχυρή μείωση της ενεργειακής πρόσληψης.
Θα μπορούσε η ζάχαρη να είναι ο αποδιοπομπαίος τράγος που ψάχνουμε, ή θα πρέπει να αναζητούμε θερμιδικά ελλείμματα;
Ο κ. Hurley, K.L από το  institute of applied health research, Burmingham UK, δήλωσε ότι τα παιδιά από το Ηνωμένο Βασίλειο υπερβαίνουν τη συνιστώμενη κατευθυντήρια οδηγία για τη ζάχαρη, δηλαδή να αποτελεί το 5% του συνολικού ενεργειακού ισοζυγίου. Ένα αξιοσημείωτο γεγονός είναι ότι ακόμα το 40% των εξωγενών σακχάρων-εκτός του γάλακτος (NMES),  που καταναλώνονται από τα παιδιά αυτά στο Ηνωμένο Βασίλειο προέρχονται από ποτά που περιέχουν ζάχαρη. Μόνο το 15% προέρχεται από χυμό φρούτων και smoothies και το 8% από κέικ, τσουρέκια και πουτίγκες. Μήπως ο ένοχος δεν είναι η ίδια η ζάχαρη, αλλά ο τρόπος με τον οποίο προσλαμβάνεται;
Αξιόλογη αναφορά έγινε επίσης στη σχέση μεταξύ της φρουκτόζης και της παχυσαρκίας. Η φρουκτόζη υποστηρίζεται ότι είναι επωφελής, διότι μπορεί να βοηθήσει το γλυκαιμικό έλεγχο, αλλά επίσης έχει επισημανθεί ότι είναι πιο επιβλαβής από άλλα σάκχαρα σε σχέση με την ανάπτυξη της παχυσαρκίας. Μια ανάλυση της βιβλιογραφίας για το θέμα αυτό από τον κ Arslan, S. of the Turkish University in Ankara  είχε ως αποτέλεσμα τη επισήμανση  ότι η με μέτρο κατανάλωση φρουκτόζης από φυσικές πηγές μπορεί να μην αυξάνει την παχυσαρκία, όμως η υψηλή πρόσληψη φρουκτόζης μπορεί να προκαλέσει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία.
Αν καταναλώνετε φρούτα και λαχανικά κάθε μέρα, θα κρατήσετε μακριά την παχυσαρκία.
Ο κ. Rosario, R.V. από το University of Minho in Braga, Portugal  ζήτησε από τα προγράμματα που στοχεύουν στον περιορισμό της υπέρτασης του αίματος να περιλαμβάνουν  και οδηγίες για υγιεινές διατροφικές συνήθειες, όπως η κατανάλωση φρέσκων φρούτων. Επειδή έχουν σημαντική επιρροή στη δημόσια υγεία, ο κ. Roccaldo, R. από το Council for Agricultural Research and Economics – Research Center for Food and Nutrition παρατήρησε μια σημαντική αύξηση στο ποσοστό των παιδιών που κατανάλωναν καθημερινά ένα φρούτο ή ένα χυμό φρούτων και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα προγράμματα παρέμβασης που πραγματοποιούνται στο σχολείο φαίνεται να είναι αποτελεσματικά για τη βελτίωση της ποιότητας διατροφής των παιδιών.
Οι διατροφικές συνήθειες συνδέονται με τις μεταβολές της συσσώρευσης σπλαχνικού λίπους σύμφωνα με τη μελέτη της  Bahadoran, Z.1 από το Nutrition and Endocrine Research Center, Iran. Τα ευρήματα της μελέτης επιβεβαίωσαν την προστατευτική δράση μιας χορτοφαγικής, και χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, διατροφικής οδηγίας, σε σχέση με τη συσσώρευση σπλαχνικού λίπους και της υπερινσουλιναιμίας, που θεωρούνται ως κύριοι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη διαβήτη και καρδιαγγειακής νόσου.
Μήπως θα πρέπει απλά να σταματήσουμε να τρώμε;
Το  research department του imperial Collage London Diabetes Center in Abu Dhabi, United Arab Emirates μελέτησε τη νηστεία κατά τη διάρκεια του Ραμαζανιού και δεν βρήκε καμία συνολική αλλαγή στο μεταβολικό ρυθμό ηρεμίας. Ενώ οι διαιτολόγοι συνεχίζουν να υπογραμμίζουν τη σημασία τουλάχιστον 3 γευμάτων την ημέρα, και μερικοί πιο συντηρητικοί ακόμα εκτός των 3 γευμάτων προτείνουν την προσθήκη και 2 σνακ για να κρατηθεί "ο κινητήρας μας σε λειτουργία», η μελέτη αυτή δείχνει το αντίθετο.
Ο κ. Weker, H. από το Institute of Mother and Child, Nutrition Department, Warsaw, Poland πρότεινε να εξαλειφθούν τα σνακ ως μέρος μιας παρέμβασης που γίνεται σε οικογένειες, για την προώθηση υγιεινών τρόπων ζωής σε παχύσαρκα παιδιά προεφηβικής ηλικίας. Στην αναζήτηση για την επιτυχία των στρατηγικών διαχείρισης βάρους, ο κ. Clayton, D.J. από το School of Sport, Exercise and Health Sciences, Loughborough University, Loughborough, UK ανακάλυψε ότι ο διακοπτόμενος αυστηρός περιορισμός της ενέργειας μπορεί να επιτύχει 6% απώλεια βάρους σε 6 μήνες και να βελτιώσει την ευαισθησία στην ινσουλίνη νηστείας.
Μήπως είναι όλα στο μυαλό μας;
Σε μια μελέτη διασταύρωσης από τον κ. Duarte,D. από το Cognitive and Behavioural Center for Research and Intervention of the University of Combra, Portugal φάνηκε ότι ο ΔΜΣ (δείκτης μάζας σώματος) σχετίζεται με αρνητικά συναισθήματα και αυτο-αξιολογήσεις (ντροπή για την εικόνα σώματος και αυτοκριτική), οι οποίες με τη σειρά τους συνδέονται με την απώλεια του ελέγχου της διατροφής. Ο κ. Duarte πιστεύει ότι τα ευρήματα αυτά δείχνουν τον τρόπο που οι παράγοντες της ρύθμισης των συναισθημάτων μπορούν να διαταράξουν την αυτορρύθμιση των συμπεριφορών διαχείρισης βάρους. Τα αποτελέσματα αυτά υποστηρίζουν την ιδέα ότι οι στοχευμένες προσεγγίσεις που δεν στιγματίζουν για τη διαχείριση του βάρους και βοηθούν συγκεκριμένα τη μείωση της αυτοκριτικής και της ενοχής του φαγητού μπορεί να περιορίσουν την απώλεια του ορίου ελέγχου του φαγητού (συμπτωματολογία κραιπάλης φαγητού) στους συμμετέχοντες των προγραμμάτων διαχείρισης βάρους. Ο κ. Gruszka, W. από το Medical University of Silesia, από την άλλη πλευρά, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η σπλαχνική παχυσαρκία επηρεάζεται από την εμφάνιση καταθλιπτικών συμπτωμάτων στις γυναίκες. Ο κ. Cakir, Υ. μελέτησε τη σχέση μεταξύ εργασιακού άγχους και της διατροφής και κατέληξε ότι είναι σημαντικό να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση για το θέμα αυτό, να κατευθύνουν τα άτομα να κάνουν υγιεινές επιλογές και να υποστηρίξουν τη διαχείριση του άγχους. Δεν πρέπει λησμονείται ότι το εργασιακό άγχος μπορεί να ευθύνεται για κακές διατροφικές συνήθειες και ασθένειες όπως η παχυσαρκία και τα καρδιαγγειακά νοσήματα.
Ανακεφαλαιώνοντας, ένα γενικό συμπέρασμα θα μπορούσε να είναι ότι δεν υπάρχει «τέλεια» λύση για την παχυσαρκία, αν φυσικά υπήρξε ποτέ. Είναι αξιοσημείωτο να αναφερθεί ότι ακόμη και οι πληροφορίες που δίνονται συχνά ως απόλυτα ορθές θα πρέπει να τίθενται υπό αμφισβήτηση. Γι 'αυτό, οι επαγγελματίες της υγείας, πρέπει να κρατούν τα μάτια τους ανοιχτά. Η μεγαλύτερη παγίδα στη θεραπεία της παχυσαρκίας είναι να υπάρχουν παρωπίδες, να υπάρχει στενόμυαλη προσέγγιση και προσκόλληση μόνο  στις συνήθεις και γνωστές μορφές θεραπείας.

Νεότερα επιστημονικά δεδομένα για γνωστές δίαιτες

-->

Στο παρελθόν έχουν συγκριθεί οι δίαιτες χαμηλών υδατανθράκων (και ταυτόχρονα υψηλών πρωτεΐνών και λίπους, όπως η Άτκινς) με τις δίαιτες χαμηλών λιπαρών και έχει δειχθεί πως οι πρώτες αποτελούν μια καλή εναλλακτική στις δεύτερες όταν στόχος είναι η απώλεια σωματικού βάρους. Εκτός από την απώλεια βάρους οι δίαιτες χαμηλών υδατανθράκων φαίνεται πως έχουν επιπρόσθετα μεταβολικά οφέλη όπως για παράδειγμα η μείωση των λιπιδίων του αίματος. Εκτός από αυτά τα σχήματα υπάρχει και το διάσημο πλέον πρότυπο της μεσογειακής διατροφής (με μέτρια ποσότητα λίπους και υψηλή περιεκτικότητα, λόγω του ελαιόλαδου, σε μονοακόρεστα λιπαρά) το οποίαο πέρα από το όφελος της απώλειας βάρους παρουσιάζει και καρδιοπροστατευτικές ιδιότητες.

Οι περισσότερες μελέτες που επιχειρούν να εξετάσουν ένα ή περισσότερα διατροφικά σχήματα απώλειας βάρους παρουσιάζουν συνήθως το μειονέκτημα της μικρής χρονικής διάρκειας ή της μικρής συμμόρφωσης των συμμετεχόντων με τις εξεταζόμενες δίαιτες. Όταν όμως παρουσιάζεται μια τέτοιου είδους μελέτη στην Επιστημονική Επιθεώρηση New England Journal Of Medicine τότε πιθανότατα έχουν ελαχιστοποιηθεί οι αδυναμίες και τα αποτελέσματα μπορούν να θεωρηθούν πολύ αξιόπιστα. Ας δούμε όμως τα καινούρια δεδομένα μιας πολύ πρόσφατης μελέτης (μελέτη DIRECT: Ιούλιος 2008) που διήρκεσε 2 χρόνια και συμπεριέλαβε 322 παχύσαρκους ασθενείς. Τα διατροφικά σχήματα που εξετάστηκαν ήταν 3. Μια υποθερμιδική δίαιτα χαμηλού λίπους, μια υποθερμιδική δίαιτα βασισμένη στο πρότυπο της μεσογειακής διατροφής και μια μη υποθερμιδική δίαιτα χαμηλών υδατανθράκων.

Αναλυτικότερα, η δίαιτα χαμηλών λιπαρών των γυναικών ήταν της τάξης των 1500 θερμίδων ενώ των αντρών της τάξης των 1800 θερμίδων. Η περιεκτικότητα της δίαιτας σε λίπος ήταν περίπου 30% των συνολικών θερμίδων, το κορεσμένο λίπος άγγιζε το 10% των θερμίδων και η ημερήσια πρόσληψη χοληστερόλης τα 300 mgr. Οι συμμετέχοντες προσπαθούσαν να καταναλώνουν κυρίως όσπρια, φρούτα, λαχανικά και απέφευγαν τα τρόφιμα με προστιθέμενα λιπαρά, τα γλυκά και τα λιπαρά σνακς. Η ομάδα του μεσογειακού προτύπου ακολουθούσε τις προαναφερόμενες θερμίδες ανά φύλο και το ποσοστό του λίπους ήταν 35% επί των συνολικών ημερήσιων θερμίδων. Οι κύριες πηγές αυτού του λίπους ήταν 30 με 45 γρ. ελαιολάδου και λιγότερο από 20 γρ. ξηρών καρπών (5 με 7 ξηροί καρποί ή αλλιώς όσο περίπου μια χούφτα) ημερησίως. Τέλος, η ομάδα των χαμηλών υδατανθράκων κατανάλωνε για τους 2 πρώτους μήνες δίαιτα που περιείχε 20 γρ. υδατανθράκων ημερησίως η οποία αυξανόταν στα 120 γρ. μετά από θρησκευτικές εορτές προκειμένου να διατηρηθεί η απώλεια που είχε επιτευχθεί. Στους συμμετέχοντες δίνονταν η συμβουλή να αποφεύγουν τα τρόφιμα με τρανς λιπαρά οξέα (τηγανιτά, βούτυρα, σφολιατοειδή, κρέμες γάλακτος) και να προτιμούν φυτικές πηγές λίπους και πρωτεΐνης.

Η ομάδα που ακολούθησε το μεσογειακό πρότυπο κατανάλωσε τις μεγαλύτερες ποσότητες φυτικών ινών και μονοακόρεστων λιπαρών οξέων. Είχε επίσης τις μικρότερες καταναλισκόμενες ποσότητες κορεσμένων λιπαρών οξέων. Η ομάδα της δίαιτας των χαμηλών υδατανθράκων κατανάλωσε τις μικρότερες ποσότητες υδατανθράκων και τις μεγαλύτερες ποσότητες λίπους, πρωτεΐνης και χοληστερόλης. Η μέση απώλεια βάρους ήταν 2,9 κιλά για την ομάδα χαμηλών λιπαρών, 4,4 κιλά για την ομάδα της μεσογειακής διατροφής και 4,7 κιλά για την ομάδα των χαμηλών υδατανθράκων. Κάτι που επίσης έχει ενδιαφέρον είναι πως η μεγαλύτερη μείωση των λιπιδίων του αίματος παρατηρήθηκε στη δίαιτα των χαμηλών υδατανθράκων παρά στη δίαιτα χαμηλού λίπους. Η μεσογειακή δίαιτα, συγκριτικά με τη δίαιτα χαμηλών λιπαρών, φάνηκε πως, εκτός από την απώλεια βάρους, είχε την πιο ευεργετική επίδραση στα επίπεδα σακχάρου των παχύσαρκων ατόμων που είχαν σακχαρώδη διαβήτη.

Με βάση τα δεδομένα της μελέτης αυτής λοιπόν, αν δεν είστε ο τύπος που θα ακολουθήσει δίαιτα συγκεκριμένων χαμηλών θερμίδων προσπαθήστε να ακολουθήσετε για μερικούς μήνες ένα ελεύθερο διαιτολόγιο χαμηλών υδατανθράκων. Επίσης, αν είστε γυναίκα τότε ίσως θα σας ταίριαζε περισσότερο το μεσογειακό πρότυπο διατροφής μια και φάνηκε πως στις γυναίκες η απώλεια κιλών ήταν μεγαλύτερη όταν ακολουθούσαν το εν λόγω σχήμα.

Από τη μελέτη αυτή δείχθηκε πως μια προσπάθεια απώλειας βάρους αποτελείται από 2 φάσεις: α) αυτή της απώλειας των κιλών και β) αυτή της διατήρησης σταθερού βάρους παρά τη συνέχιση της δίαιτας. Η μέγιστη απώλεια κιλών φάνηκε πως επιτεύχθηκε περίπου στους 6 μήνες από την έναρξη της δίαιτας. Ακολούθησε η 2^η φάση της επαναπρόσληψης μερικών κιλών και τέλος της σταθεροποίησης του σωματικού βάρους. Ίσως όμως το πιο σημαντικό εύρημα της μελέτης είναι πως μέσω της αλλαγής της διατροφικής συμπεριφοράς και της στενής συμμόρφωσης με το διατροφικό πλάνο επιτεύχθηκαν απώλειες σωματικού βάρους παρόμοιες με αυτές που επιτυγχάνονται με τη φαρμακευτική αγωγή.

Οι καινούργιες αμερικανικές διατροφικές οδηγίες 2015 - 2020 για καλύτερη υγεία

Τον Ιανουαρίο του 2016, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (USDA) ενημέρωσε το κοινό για τις νέες διατροφικές κατευθυντήριες γραμμές. Οι διατροφικές οδηγίες στις Ηνωμένες Πολιτείες είχαν να ανανεωθούν από το 2010, ενώ η πρώτη τους εκδοχή εμφανίστηκε το 1980.
Έπειτα από την προσθήκη και αξιολόγηση όλων των νεότερων επιστημονικών δεδομένων έφτασε ο καιρός αυτές οι οδηγίες να ανανεωθούν. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, άλλωστε, οι διατροφικές κατευθηντήριες γραμμές ανανεώνονται, βάσει νόμου και προγραμματισμού, κάθε πέντε χρόνια και αφορούν τα άτομα ηλικίας μεγαλύτερης των δύο ετών. Στα άτομα αυτά συμπεριλαμβάνονται και όσοι διατρέχουν κίνδυνο εμφάνισης κάποιας χρόνιας εκφυλιστικής ασθένειας.

Συνοπτικά, τα σημαντικότερα μηνύματα των νέων οδηγιών είναι τα εξής:

Τα σιτηρά οφείλουν να αποτελούν κομμάτι του καθημερινού διαιτολογίου, και μάλιστα η προσπάθεια πρέπει να στοχεύει ώστε τα μισά από αυτά να είναι ολικής άλεσης.

 Έμφαση στην κατανάλωση ποικιλίας λαχανικών, με ποικιλία χρωμάτων όπως το σκούρο πράσινο, το κόκκινο, το κίτρινο και το πορτοκαλί.

Προτίμηση στα αληθινά φρούτα.

Κατανάλωση ποικιλίας πηγών πρωτεΐνης η οποία δεν βρίσκεται μόνο στο κόκκινο κρέας και στα πουλερικά, αλλά και στο ψάρι, τα αυγά, τα όσπρια, τη σόγια, τους σπόρους και τους ξηρούς καρπούς.

Αντικατάσταση στα πλήρη γαλακτοκομικά με την ημίπαχη ή άπαχη εκδοχή τους.

Τα έλαια, όπως το ελαιόλαδο, αποτελούν πηγή ωφέλιμων λιπαρών τα οποία όμως εξασφαλίζονται και από τρόφιμα όπως τα λιπαρά ψάρια και οι ξηροί καρποί.

Η κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών θα πρέπει να περιορίζεται σε λιγότερο από 10% των συνολικών καταναλισκόμενων θερμίδων ημερησίως, ενώ το ίδιο ισχύει και για τα προστιθέμενα σάκχαρα.

Περιορισμός του αλατιού στη διατροφή, με την κατανάλωση να ορίζεται σε μόλις 2.300 mgr νατρίου την ημέρα.

Η κριτική ανάλυση των οδηγιών βοηθά σίγουρα στην καλύτερη κατανόησή τους. Οι οδηγίες πλέον εστιάζουν την προσοχή των ειδικών και του κοινού στο συνολικό διατροφικό πρότυπο και την επίδραση που αυτό έχει στην υγεία παρά σε μεμονωμένα τρόφιμα ή θρεπτικά συστατικά όπως συνέβαινε στο παρελθόν. Ο αναφερόμενος στόχος των οδηγιών είναι η διατήρηση ενός φυσιολογικού σωματικού βάρους, αν και οι επιδράσεις της διατροφής στην υγεία είναι πολύ πιο σύνθετες μέσω της πολυδιάστατης δράσης των μακρο- και μικροθρεπτικών συστατικών σε όλες τις λειτουργίες του ανθρώπινου σώματος. Θα ήταν συνετό το σωματικό βάρος να μην αποτελεί τον μοναδικό στόχο των οδηγιών. Οι οδηγίες επίσης δέχτηκαν έντονη κριτική για την ιδιαίτερα «ευρεία και αόριστη γλωσσική αναφορά» τους σε τρόφιμα που έχουν «αυξημένη θρεπτική πυκνότητα» παρά στη δημιουργία πολύ πιο συγκεκριμένων συστάσεων.

Το συνιστώμενο ποσοστό των προστιθέμενων σακχάρων δεν θα πρέπει να ξεπερνά το επίπεδο του 10% των ημερήσιων καταλισκόμενων θερμίδων. Σε μια συμβατική δίαιτα 2000 θερμίδων δηλαδή, οι 200 θερμίδες (12 κουταλάκια του γλυκού ζάχαρη ή περίπου 1 κουτάκι σακχαρούχου αναψυκτικού) δυνητικά θα μπορούσαν να προέρχονται από τη ζάχαρη. Οι 12 κουταλιές ζάχαρης μπορεί να φαίνονται ως μια υπερβολικά «χαλαρή» σύσταση αλλά θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και το γεγονός πως πολλοί Αμερικανοί καταναλώνουν μέχρι και 22 κουταλάκια του γλυκού ζάχαρης ημερησίως. Η σύσταση που αφορά τα σιτηρά ολικής άλεσης (τα μισά από τα σιτηρά να είναι ολικής άλεσης) έρχεται δυνητικά σε ασυμφωνία με τα υπάρχοντα ερευνητικά δεδομένα που υποδεικνύουν όλα τα σιτηρά της καθημερινής μας διατροφής να είναι μη επεξεργασμένα. Επιπρόσθετα, η «χαλαρή» σύσταση για τα σιτηρά σε συνδυασμό με τη σύσταση για τη ζάχαρη πιθανότατα θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγάλες διακυμάνσεις τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα.

Συνεχίζοντας, οι οδηγίες εστιάζουν στις διατροφικές πηγές του καλίου, του ασβεστίου και τις βιταμίνης D, ενώ καλό θα ήταν να γίνεται επιπρόσθετη αναφορά στο ρόλο και τις διατροφικές πηγές των υπολοίπων βιταμινών και μετάλλων. Αναφορά γίνεται από τις οδηγίες και στην κατανάλωση αλατιού. Η μέση ημερήσια πρόσληψη νατρίου των Αμερικανών ανέρχεται σε 3,440 mgr (περίπου 1,5 κγ μαγειρικού αλατιού ημερησίως) τη στιγμή που η σύσταση αφορά επίπεδα των 2300 mgr νατρίου (1 κγ μαγειρικό αλάτι ημερησίως). Αν αυτές οι ποσότητες νατρίου αναχθούν σε γραμμάρια μαγειρικού αλατιού τότε η σύσταση γίνεται 5,75 γραμμάρια μαγειρικού αλατιού ημερησίως και η μέση ημερήσια κατανάλωση στις ΗΠΑ αγγίζει τα 8,6 γραμμάρια μαγειρικού αλατιού ημερησίως. Στα περισσότερα Ευρωπαϊκά κράτη η μέση κατανάλωση αλατιού κυμαίνεται στα 8 - 11 γραμμάρια ημερησίως (1,5 κ.γ. – 2 κ.γ. μαγειρικού αλατιού). Σε σχέση με τις πηγές προέλευσης της κατανάλωσης αλατιού, έρευνες σε ευρωπαϊκά κράτη έχουν δείξει ότι το 70-75% του προσλαμβανόμενου νατρίου προέρχεται από επεξεργασμένες τροφές και από τα γεύματα εκτός σπιτιού (ενώ ένα 10-15% από φυσικές μη επεξεργασμένες τροφές και ένα 10-15% από την προσθήκη αλατιού κατά τη διάρκεια μαγειρέματος και στο τραπέζι.

Ένα πρόσθετο νέο στοιχείο των οδηγιών αποτελεί η απουσία σύστασης για τη διαιτητική χοληστερόλη. Τα τελευταία 50 χρόνια η σύσταση αφορούσε ημερήσια κατανάλωση διαιτητικής χοληστερόλης όχι μεγαλύτερης των 300 χιλιοστογραμμαρίων (mgr). Στις τελευταίες οδηγίες η σύσταση αυτή δεν υπάρχει πλέον καθότι τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι δεν υφίσταται κάποια σχέση ανάμεσα στην κατανάλωση διατροφικής χοληστερόλης και των επιπέδων της χοληστερόλης στο αίμα. Σε συμφωνία και με τα συμπεράσματα της αναφοράς της Αμερικάνικης Καρδιολογικής Εταιρείας (AHA / ACC report) η χοληστερόλη είναι μια θρεπτική ουσία της οποίας η αυξημένη κατανάλωση δεν καθιστά πρόβλημα.

Τέλος, οι οδηγίες φαίνεται επίσης ότι δε λαμβάνουν επαρκώς υπόψη την πρόσφατη (2 μήνες πριν) σύσταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τη μείωση της κατανάλωσης του κόκκινου κρέατος και των επεξεργασμένων κρεάτων, αφού η ανασκόπηση των δεδομένων υπέδειξε αύξηση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου από την υπερκατανάλωσή τους (50 γραμμάρια επεξεργασμένου κρέατος την ημέρα – δηλαδή λιγότερο από δύο φέτες μπέικον – αυξάνουν τις πιθανότητες εκδήλωσης ορθοκολικού καρκίνου κατά 18%). Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι μέσα στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων των ΗΠΑ η συμβουλευτική επιτροπή που διενέργησε την ανασκόπηση των βιβλιογραφικών δεδομένων συνέστησε να συμπεριληφθεί οδηγία για μείωση του κόκκινου κρέατος και των επεξεργασμένων κρεάτων.

Ανακεφαλαιώνοντας, δεν πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός πως οι διατροφικές συστάσεις προς τον οποιοδήποτε πληθυσμό και ιδιαίτερα η ερμηνεία τους επηρεάζει καθοριστικά τον τρόπο σίτισης δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Στην Ελλάδα, ανάλογες οδηγίες είχαν εκδοθεί από το 1999. Πολύ πρόσφατα εκδόθηκαν οι ανανεωμένες διατροφικές συστάσεις προς τον πληθυσμό οι οποίες είναι προσβάσιμες ψηφιακά στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.diatrofikoiodigoi.gr. Κρίνεται λοιπόν σκόπιμο όλοι μας- και ιδιαίτερα οι ειδικοί που καθημερινά εξασκούν τη συμβουλευτική- να μελετήσουν, όχι απλά να διαβάσουν, αλλά και να συγκρίνουν τις οδηγίες ώστε με τα εξειδικευμένα επιστημονικά και κριτικά φίλτρα που διαθέτουν να οδηγήσουν τους συμπολίτες και καταναλωτές σε επιλογές που δεν θα στοχεύουν μόνο στον έλεγχο του σωματικού βάρους αλλά και στη διατήρηση της συνολικής υγείας τους.

Καινούρια πυραμίδα διατροφής από την Αυστραλία

Η καινούρια πυραμίδα διατροφής των Αυστραλών

Ποια τρόφιμα φεύγουν από την καινούρια πυραμίδα

Δίαιτα 90/10

Ο βασικός κανόνας αυτής της δίαιτας, η οποία στην πραγματικότητα είναι μία αρχή που μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα διαιτητικά πλάνα, είναι ότι το 90% της διατροφής επικεντρώνεται αποκλειστικά σε υγιεινά τρόφιμα και το 10% σε ατασθαλίες. Για παράδειγμα, εάν προσπαθείτε να εφαρμόσετε ένα διαιτητικό πλάνο που επιτρέπει πέντε μικρά γεύματα την ημέρα, τότε έχετε στη διάθεσή σας 35 γεύματα την εβδομάδα. Ακολουθώντας τον κανόνα 90/10, τα τρία από αυτά τα γεύματα την εβδομάδα μπορείτε να τα αφιερώσετε σε πίτσες και σουβλάκια.

Το "γεύμα της απόκλισης", όπως λέγεται, εξυπηρετεί δύο βασικούς σκοπούς που τελικά βοηθούν στην απώλεια βάρους: ο πρώτος είναι ότι σας χαλαρώνει από την έντονη επιθυμία να ξεφύγετε από τα όρια του διατροφικού πλάνου, άρα σας ξεκουράζει ψυχολογικά για να έχετε δύναμη να συνεχίσετε. Εάν μπείτε στη διαδικασία να μην ορίσετε αυτό το γεύμα και να κρίνετε κατά επιθυμία πότε θα καταναλώσετε ένα γεύμα απόκλισης, μπορεί να το κάνετε πολλές περισσότερες φορές από ότι εάν το έχετε καθορίσει από την αρχή.  Δηλαδή, στη δίαιτα ένα "οργανωμένο έγκλημα", είναι πολύ καλύτερο από την "κατά συρροή δολοφονία".

Πέρα όμως από την ψυχολογική ξεκούραση, αυτή η τακτική βοηθά τον οργανισμό να παράξει λεπτίνη, την ουσία που εμπλέκεται στην αύξηση της ταχύτητας του μεταβολισμού.

Πότε μπορεί να καταναλωθεί το "γεύμα της απόκλισης";

Στην περίπτωση που ασκείστε, η καλύτερες στιγμές της εβδομάδας για να καταναλώσετε το γεύμα της απόκλισης, είναι ακριβώς μετά την άσκηση. Διαφορετικά, μπορείτε να το μοιράσετε σε ημέρες που έχετε περισσότερη δραστηριότητα. Καλό θα ήταν να μην είναι το τελευταίο βραδινό γεύμα.

Δίαιτα 5/2

Η διατροφή 5/2 προτείνει για δύο ημέρες της εβδομάδας εξαιρετικά χαμηλή πρόσληψη θερμίδων, δηλαδή 500 θερμίδες για τις γυναίκες και 600 θερμίδες για τους άντρες και για τις υπόλοιπες 5 ημέρες, πρόσληψη θερμίδων που να μην υπερβαίνει αυτές που απαιτούνται στη διατήρηση του υπάρχοντος σωματικού βάρους.

Δεν υπάρχει κανένας άλλος διατροφικός περιορισμός τις ημέρες της «μη δίαιτας», εκτός από τον θερμιδικό περιορισμό. Αυτό σημαίνει ότι επιτρέπονται όλες οι τροφές, με τον όρο να μην είναι υπερβολική η κατανάλωσή τους και επίσης μπορεί ο καθένας να καταμερίσει το φαγητό του σε όσα γεύματα θέλει μέσα στην ημέρα.

Τις ημέρες της «δίαιτας» τα πράγματα είναι πιο δύσκολα. Ένα ημερήσιο μενού 500 θερμίδων θα μπορούσε να περιλαμβάνει για πρωινό 1 μικρό μήλο, 1 μικρό μάνγκο και 1 βραστό αβγό και ένα ακόμη γεύμα με 1,5 φλιτζάνι φασόλια βραστά, 140γρ τόνο σε νερό, 57γρ τοματίνια, ένα κοφτό φλιτζάνι σπανάκι, 1/2 κ.γ. ελαιόλαδο.

Όπως γίνεται αντιληπτό, οι ποσότητες τροφής για αυτές τις μέρες είναι αρκετά μικρές ενώ η θερμιδομετρία είναι απαραίτητη. Αυτός είναι ένας λόγος που η καθοδήγηση από έναν ειδικό είναι αναγκαία, καθότι η πρόσληψη μόνο 500-600 Kcal για να είναι ασφαλής δεν πρέπει να είναι παρατεταμένη αλλά και η συνεχής ενασχόληση με τις θερμίδες και τις ποσότητες των τροφίμων είναι κάτι που δύσκολα ένα άτομο με αυξημένες υποχρεώσεις μπορεί να εντάξει στην καθημερινότητά του.

Ένας ακόμη λόγος για τη συμβολή του ειδικού είναι η διαχείριση του αισθήματος της πείνας που είναι μια ακόμη δυσκολία των ημερών αυτών. Είναι εξαιρετικά σημαντικό, αν κάποιος θέλει να ακολουθήσει το συγκεκριμένο διατροφικό μοτίβο, να προφυλάξει τον εαυτό του από το δυσάρεστο αυτό αίσθημα.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι άτομα όπως ασθενείς, εγκυμονούσες, θηλάζουσες, έφηβοι και παιδιά πρέπει να αποφεύγουν την εφαρμογή τέτοιων διατροφικών μοντέλων με αυστηρό θερμιδικό περιορισμό. Υπό αυτή τη προϋπόθεση αλλά και με την καθοδήγηση του ειδικού η ‘διακεκομμένη νηστεία’ 5:2, ίσως τελικά βοηθήσει στην απώλεια βάρους. Θα πρέπει ωστόσο από κει και πέρα να σκεφτεί κανείς και την διατήρηση αυτής της απώλειας όσο και την υγεία του.

Νεότερα δεδομένα για την παιδική παχυσαρκία

Το 2013 δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό HORMONES μια συστηματική ανασκόπηση και μετα- ανάλυση, αναφορικά με την επίπτωση του υπέρβαρου και της παιδικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα. Οι ερευνητές συνέλεξαν όλα τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα που δημοσιεύθηκαν από τον Ιανουάριο του 2001 έως τον Δεκέμβριο 2010. Στην μετα-ανάλυση  συμπεριλήφθηκαν 31 διαφορετικές μελέτες στις οποίες, συνολικά, συμμετείχαν 430.768 παιδιά από την Ελλάδα, εκ των οποίων 219.996 αγόρια και 210.772 κορίτσια.

Σύμφωνα με τους ερευνητές:

• Από το 2001 έως και το 2010, τα ποσοστά το υπέρβαρου και της παιδικής παχυσαρκίας είχαν αυξητική τάση, τόσο για τα αγόρια όσο και για τα κορίτσια. Τα παραπάνω ποσοστά έφτασαν ένα ανώτατο όριο το έτος 2005, κατά το οποίο φαίνεται ότι σταθεροποιήθηκαν.

• Περίπου το 1/3 των παιδιών στην Ελλάδα είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα.

• Περίπου οι μισοί από τους υπέρβαρους εφήβους και περισσότερο από το ένα τρίτο των υπέρβαρων παιδιών γίνονται παχύσαρκοι ενήλικες.

• Η παχυσαρκία κατά την παιδική ηλικία είναι ένα σύνθετο φαινόμενο που δε μπορεί να αποδοθεί μόνο στο γενετικό υπόβαθρο, αλλά εξαρτάται από το συνολικό τρόπο ζωής και τη συμπεριφορά .

• Οι δίαιτες που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και περιέχουν ροφήματα χαμηλότερης περιεκτικότητας σε ζάχαρη, μαγειρευτά φαγητά και λαχανικά σχετίζονται αρνητικά με όλους τους δείκτες παχυσαρκίας στα παιδιά στην Ελλάδα.

• Σημαντικοί παράγοντες για την εμφάνιση της παιδικής παχυσαρκίας και του υπέρβαρου δεν είναι μόνο η υπερκατανάλωση ενέργειας (θερμίδες) από τη διατροφή, αλλά και τα μειωμένα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας.

• Τα παιδιά φυσιολογικού βάρους στην Ελλάδα έχει φανεί πως κάνουν λιγότερο καθιστική ζωή. Επιπλέον, τα κορίτσια που συμμετέχουν για περισσότερες από 3 ώρες σε εξωσχολικές αθλητικές δραστηριότητες έχουν 59 % λιγότερες πιθανότητες να γίνουν υπέρβαρες ή παχύσαρκες, συγκριτικά με τις σωματικά αδρανείς συνομήλικές τους.

• Σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι πιθανό οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004, που φιλοξενήθηκαν στην Ελλάδα, να λειτούργησαν ως κίνητρο για την αύξηση της σωματικής δραστηριότητας και τη συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες. Το παραπάνω πιθανότατα να αποτελεί και το λόγο για τον οποίο τα ποσοστά του υπέρβαρου και της παιδικής παχυσαρκίας έφτασαν σε ένα plateau το 2005 και δεν αυξήθηκαν περαιτέρω.

• Για την καταπολέμηση της παιδικής παχυσαρκίας και του υπέρβαρου χρειάζεται να βασιστούμε σε συμπεριφοριστικές προσεγγίσεις. Σύμφωνα μάλιστα με τους ερευνητές, τέτοιου είδους προσεγγίσεις είναι που έχει φανεί ότι επιδρούν θετικά και στην αύξηση των επιπέδων της σωματικής δραστηριότητας.

• Σε κάθε περίπτωση, μια ολιστική προσέγγιση είναι απαραίτητη προκειμένου να μπορέσουμε να καταπολεμήσουμε την επιδημία της παχυσαρκίας στην παιδική ηλικία.

Τα κυριότερα σημεία της έκθεσης του Bellagio για την Υγιή Γεωργία, την Υγιεινή Διατροφή και τους Υγιείς Ανθρώπους

Artemis P. Simopoulos¹, Peter G. Bourne², Ole Faergeman³,

¹Κέντρο Γενετικής, Διατροφής και Υγείας, Ουάσιγκτον, DC ΗΠΑ

²Κολλέγιο Green Templeton, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, Ηνωμένο Βασίλειο

³Τμήμα Παθολογίας και Καρδιολογίας, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Aarhus Sygehus,

Aarhus, Δανία

Εισαγωγή

Η συνάντηση με τίτλο Υγιής γεωργία, Υγιεινή διατροφή και Υγιείς άνθρωποι έλαβε χώρα στο Rockefeller Foundation, στο Bellagio Center στην Ιταλία, το χρονικό διάστημα 30 Οκτώβριου -1 Νοέμβριου, 2012. Η συνάντηση χρηματοδοτήθηκε από το Κέντρο για τη Γενετική Διατροφή και την Υγεία, το Ίδρυμα Ροκφέλερ, το Green Templeton College του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, το WK Kellogg Foundation, το Ινστιτούτο Υγείας, Nutrilite Υγεία, το Health Studies Collegium, το Hellenic American University και την Ελληνοαμερικανική Ένωση. Το επίκεντρο της συνάντησης ήταν η εφαρμογή του σχεδίου δράσης για μία υγιή γεωργία, υγιεινή διατροφή και υγιείς ανθρώπους, το οποία είχε αναπτυχθεί κατά τη συνεδρίαση για μία Υγιή γεωργία, Υγιεινή διατροφή και Υγιείς ανθρώπους, που πραγματοποιήθηκε στην Αρχαία Ολυμπία στην Ελλάδα, από τις 5 μέχρι τις 8 Οκτωβρίου,  2010 .

Η συνάντηση στο Bellagio ήταν βασισμένη σε επιστημονικά δεδομένα, αλλά με γνώμονα την πολιτική. Υπήρξαν 19 συμμετέχοντες από 9 χώρες, συμπεριλαμβανομένων διακεκριμένων ιατρών, διατροφολόγων, γεωπόνων, οικονομολόγων, πολιτικών  εμπειρογνωμόνων, δικηγόρων, εκπρόσωπων της βιομηχανίας και εκπροσώπων από το United States Agency for International Development (USAID), την Παναμερικανική Οργάνωση Υγείας (Panamerican Health Organization, PAHO), καθώς και το Ίδρυμα WK Kellogg Foundation. Αυτός ο διεθνής αστερισμός της τεχνογνωσίας παρείχε μια θαυμάσια ευκαιρία για εις βάθος συζήτηση των πιο πρόσφατων επιστημονικών στοιχείων σχετικά με την αειφόρο γεωργία και την ασφάλεια της διατροφής για την υγεία.

Η ευρεία, συνολική ανησυχία της ομάδας ήταν σχετικά με την υγεία του ανθρώπου, ιδίως της υγείας των παιδιών, με την κοινωνική οικονομία, καθώς και με τα οικοσυστήματα του  πλανήτη. Ο τρόπο ζωής μας -συμπεριλαμβανομένου του που ζούμε, τα επίπεδα δραστηριότητας μας, την οικονομική ευημερία και την έκθεση στο στρες- επηρεάζει την ανθρώπινη υγεία. Είμαστε, επίσης, ενταγμένοι σε ευρύτερα συστήματα των πολιτισμών της γεωργίας, των τροφίμων και τις αλυσίδες εφοδιασμού τροφίμων, που μπορεί να αυξήσουν καθώς και να μειώσουν τις πιθανότητές μας για να γίνουμε και να διατηρηθούμε υγιείς. Την ίδια στιγμή που μερικά παιδιά λιμοκτονούν, άλλοι (μερικές φορές στις ίδιες κοινωνίες) είναι επιρρεπείς στην παχυσαρκία και άλλες χρόνιες παθήσεις που προκύπτουν από την περιεκτικότητα των τροφίμων σε θρεπτικά συστατικά.

Ενώ πολλές ουσίες στη διατροφή μπορεί να επηρεάσουν την υγεία, η συνάντηση επικεντρώθηκε κυρίως στα στοιχεία εκείνα για τα οποία τα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι η σύνδεση είναι ισχυρότερη και όπου ο αντίκτυπος για την επιδημία των μη μεταδοτικών ασθένειων (NCDs) σε όλο τον κόσμο είναι μεγαλύτερος.

Στόχοι

1. Να αναπτυχτούν στρατηγικές που θα μεταφράσουν την τρέχουσα κατάσταση των επιστημονικών γνώσεων σχετικά με τη διατροφή σε συγκεκριμένες παρεμβάσεις που θα οδηγήσουν τους ανθρώπους στο να έχουν ποιο υγιεινή διατροφή.
2. Οι Αγρονομικές, διατροφικές και ιατρικές επιστήμες δεν θα πρέπει να είναι υποταγμένες στα συμφέροντα των επιχειρήσεων.

Η συνάντηση επικεντρώθηκε στα ακόλουθα ζητήματα:

1. Η γεωργία με προσανατολισμό στην Υγεία είναι απαραίτητη για την προσαρμογή της αλυσίδας τροφίμων στην εξάλειψη κρίσιμων ελλείψεων και ανισορροπιών (π.χ. αλλαγή της σίτισης των ζώων για να εξισορροπήσουν την αναλογία ωμέγα-6/ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, την μείωση της υπερβολικής παραγωγής του σιροπιού καλαμποκιού υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζης (High Fructose Corn Syrup, HFCS) ).
2. Οι Αγρονομικές, διατροφικές και ιατρικές επιστήμες θα πρέπει να είναι ανεξάρτητες από τα συμφέροντα των επιχειρήσεων.
3. Η ανάγκη για νέες μορφές γεωργίας, όπως η αγρο-οικολογία και η αστική γεωργία.
4. Οι μελλοντικές διατροφικές οδηγίες πρέπει να βασίζονται στις οικολογικές (συμπεριλαμβανομένων των κλιματολογικών), καθώς και τις διατροφικές επιστήμες.
5. Η διατροφική έρευνα πρέπει να είναι η βάση των  επιστημών έρευνας τροφίμων και όχι το αντίστροφο, όπως είναι τώρα.

Συμπεράσματα

• Η καλή υγεία απαιτεί τρόφιμα καλής ποιότητας. Η πρόσβαση στην βέλτιστη διατροφή και την υγεία αποτελούν θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Ισχύουν για όλους μας, πλούσιους και φτωχούς, νέους και γέρους.
• Ο υποσιτισμός παραμένει κοινός. Ένας στους επτά ανθρώπους υποσιτίζονται λόγω φτώχειας. Οι φτωχοί ζουν σε φτωχές χώρες, αλλά επίσης ζουν και σε πλούσιες χώρες με μεγάλες ανισότητες στην κατανομή του πλούτου. Οι φτωχοί έχουν περιορισμένες επιλογές και διαθεσιμότητα τροφίμων. Σε αντίθεση, οι εύποροι υποφέρουν από υπερσιτισμό, έχοντας μια ευρεία επιλογή τροφίμων τόσο με χαμηλή όσο και με υψηλή θρεπτική αξία, αλλά ανεπαρκή γνώση ή καθοδήγηση από τις αρχές προκειμένου να αποφευχθεί η υιοθέτηση διατροφικών συνηθειών που επηρεάζουν αρνητικά την υγεία τους.
• Ο υποσιτισμός είναι ένα κοινωνικό ζήτημα, και μάλιστα γιγαντιαίο. Τα τελευταία 30 χρόνια έχει πραγματοποιηθεί δραματική αύξηση της οικονομικής και γεωπολιτικής ισχύος των αναδυόμενων αγορών – όπως η Βραζιλία, η Κίνα, η Ινδία, η Ινδονησία, το Μεξικό, τη Ρωσία, τη Νότια Αφρική - ενώ το μέγεθος των προβλημάτων διατροφής και υγείας που αντιμετωπίζουν οι εν λόγω χώρες σύντομα θα υπερβαίνει αυτό των πλούσιων χωρών. Στα προβλήματα αυτά προστίθενται οι διαρκώς αυξανόμενες χρόνιες μη μεταδοτικές ασθένειες των εύπορων αλλά και τις μολυσματικές ασθένειες των φτωχών. Οι διατροφικές επιλογές που γίνονται από τους πλούσιους σε αυτές τις χώρες θα έχουν μια σταθερά αυξανόμενη αρνητική επίδραση στην υγεία των πληθυσμών τους. Υπάρχει μια ευκαιρία για να αποφευχθεί αυτό
• Ο υποσιτισμός είναι επίσης συνάρτηση του τι τρόφιμα επιλέγουν να παράγουν, πώς τα παράγουν, και το αν και πώς θα τα καταστήσουν διαθέσιμα σε όλους μας. Οι αγρότες, η βιομηχανική γεωργία, μεταποίηση τροφίμων και η διανομή επηρεάζουν βαθιά τα οικοσυστήματα και το κλίμα και αποτελούν σημαντικούς παράγοντες στην οικονομική  δραστηριότητα και τα χρηματοπιστωτικά μας συστήματα. Οι «παίκτες» αυτοί επίσης καθορίζουν άμεσα την ποιότητα των διατροφικών μας επιλογών.
• Η καλή διατροφή και ο υποσιτισμός είναι έννοιες κατανοητές από τους επιστήμονες, και θα πρέπει να παίζουν καθοριστικό ρόλο στην υιοθέτηση πολιτικών για τη διατροφή, την οικολογία και γεωπονία από τις κυβερνήσεις.
• Οι κυβερνήσεις επηρεάζονται σε διαφορετικό βαθμό από τα εταιρικά συμφέροντα. Το έργο των ηγετών των κυβερνήσεων είναι να εφαρμόσει τις πολιτικές για τα τρόφιμα και τη διατροφή με τον κατάλληλο σεβασμό στην παράδοση του πολιτισμού και της γεωργίας, καθώς και στη βιομηχανία τροφίμων.
• Προσθέτοντας τις δυσκολίες της διαμόρφωσης πολιτικής, ο γυάλινος πύργος της ανόθευτης πανεπιστημιακής έρευνας δεν υφίσταται πλέον. Η βιομηχανία τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων της γεωργίας πραγματοποιεί επίσης έρευνα, συμβάλλει και επηρεάζει την έρευνα που διεξάγεται στα πανεπιστήμια και εκμεταλλεύεται δικαιολογημένα τα αποτελέσματα της έρευνας για την επιλογή του τι θα παράγει και διάθέσει στην αγορά. Όλες αυτές οι διάφορες περιπλοκές εξακολουθούν να επηρεάζουν, αν δεν ορίζουν, τις συζητήσεις για τη διατροφή και την υγεία του ανθρώπου.
• Οι Χρόνιες μη μεταδοτικές ασθενειες, όπως η αθηροσκλήρωση, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, η παχυσαρκία, οι ασθένειες του αναπνευστικού συστήματος, καθώς και ορισμένες μορφές καρκίνου είναι κοινές στις πλούσιες χώρες και σε αύξηση στις χώρες που βρίσκονται στο δρόμο για την ευημερία. Όλες αυτές οι καταστάσεις είναι περισσότερο ή λιγότερο εξαρτώμενες  από το τι τρώμε και οι συζητήσεις σχετικά με τη σχέση της διατροφής  για την πρόληψη της εμφάνισης ασθενειών είναι σχεδόν αμέτρητες. Μερικά από αυτές είναι, ωστόσο, επιστημονικά καλά τεκμηριωμένες από μελέτες σε πολλά διαφορετικά επίπεδα που αφορούν τη διατροφή.
• Καλά σχεδιασμένες επιδημιολογικές μελέτες έχουν τεκμηριώσει τις επιδράσεις των μικροθρεπτικών συστατικών στην υγεία. Η βιταμίνη D είναι ένα παράδειγμα. Επίσης πολλές μελέτες έχουν εστιάσει στις  τρείς κυριότερες πηγές ενέργειας από τα τρόφιμα: τους υδατάνθρακες, τα λίπη και τις πρωτεΐνες. Η συζήτηση που ακολουθεί είναι μια προσπάθεια για να κατανοήσουμε τις πτυχές αυτού του συγκεκριμένου κλάδου της διατροφικής έρευνας που σχετίζονται με την πολιτική.
• Η προαγωγή της επιστήμης έχει παράσχει πειστικά στοιχεία ότι η παροχή των τροφίμων που βασίζεται αποκλειστικά στο θερμιδικό περιεχόμενο δεν επαρκεί για να παρέχει καλή υγεία και διατροφή. Αντιθέτως, η επιλογή των υδατανθράκων, λιπών και πρωτεϊνών επηρεάζουν τον κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών. Ακόμη και η παχυσαρκία δεν είναι ένα  απλό αποτέλεσμα της θερμιδικής πρόσληψης. Αυξανόμενα στοιχεία, για παράδειγμα, υποδηλώνουν ότι μεγάλες ποσότητες πρόσληψης ενός σακχάρου όπως η φρουκτόζη σε επεξεργασμένα τρόφιμα και ποτά μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για την ανάπτυξη διαβήτη και ηπατικής νόσου. Οι αρνητικές επιπτώσεις της υπερβολικής κατανάλωσης ζάχαρης ήταν γνωστές για περισσότερο από πενήντα χρόνια, αλλά έως σήμερα δεν έχουμε καταφέρει να παρέμβουμε καταλλήλως.

II. Ειδικά συμπεράσματα

Α. Φρουκτόζη από πρόσθετα σάκχαρα

• Η φρουκτόζη είναι ένας μονοσακχαρίτης που βρίσκεται στο μέλι, τα ώριμα φρούτα και τα λαχανικά. Η επιτραπέζια ζάχαρη είναι η σακχαρόζη, ένας δισακχαρίτης που αποτελείται από φρουκτόζη χημικώς συζευγμένη με γλυκόζη, έναν άλλο μονοσακχαρίτη. Πηγές φρουκτόζης είναι το ζαχαροκάλαμο, τα ζαχαρότευτλα και το καλαμπόκι. Πρόκειται για μια αποτελεσματική και χαμηλού κόστους γλυκαντική ουσία, και είναι ως εκ τούτου χρησιμοποιείται ευρέως σε τρόφιμα και ποτά (σιρόπι καλαμποκιού υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζης, HFCS). Εμφανίζει δε εξαρτησιογόνο δράση, γεγονός που καθιστά δύσκολο για τους ανθρώπους να την μειώσουν ή να εξαλείψουν από τη διατροφή τους.
• Η πρόσληψη ζάχαρης και γλυκαντικών που περιέχουν φρουκτόζη έχει αυξηθεί σημαντικά σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο. Η Αμερικανική Εθνική Μελέτη για την Υγεία και τη Διατροφή (National Health and Nutrition Examination Survey, NHANES), για παράδειγμα, ανέφερε ότι περίπου το 15% των Αμερικανών καταναλώνουν περισσότερο από το 25% της ενέργειάς τους από πρόσθετα σάκχαρα. Η ετήσια κατανάλωση πρόσθετων σακχάρων στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι περίπου 35 kg/κάτοικο ή περίπου το ένα έκτο της ενέργειας από την τροφή.
• Υπάρχουν αυξανόμενα στοιχεία από πειραματικές και κλινικές μελέτες ότι η κατανάλωση πρόσθετων σακχάρων όχι μόνο αυξάνει το γνωστό κίνδυνο τερηδόνας, αλλά και τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου, μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος, παχυσαρκίας,  διαβήτη, και, ενδεχομένως, ακόμη και καρκίνο. Ενώ ορισμένες αρχές, κυρίως αυτές που χρηματοδοτούνται από τη βιομηχανία τροφίμων, υποστήριζαν ότι οι υψηλές ποσότητες των προστιθέμενων σακχάρων σε τρόφιμα και ποτά μπορούν να συμβάλουν σε κινδύνους για την υγεία μόνον ως συνέπεια της περιεκτικότητάς τους σε θερμίδες, υπάρχουν αυξανόμενα επίσης στοιχεία ότι η φρουκτόζη μπορεί να έχει συγκεκριμένη δράση στην πρόκληση λιπώδους ήπατος (το οποίο μπορεί να εξελιχθεί σε κίρρωση του ήπατος), υψηλών τριγλυκεριδίων στο αίμα (που μπορούν να συμβάλουν σε ανάπτυξη καρδιαγγειακών παθήσεων), στην ινσουλινοαντίσταση (που οδηγεί σε διαβήτη τύπου 2), και αυξημένη όρεξη (η οποία προφανώς μπορεί να οδηγήσει σε παχυσαρκία). Η παχυσαρκία η ίδια άλλωστε, προάγει την καρδιαγγειακή νόσο, τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και ορισμένες μορφές καρκίνου. Η υπέρμετρη πρόσληψη προστιθέμενων σακχάρων, ειδικά φρουκτόζης, μπορεί να αυξήσει τους κινδύνους για την υγεία με σημαντικές επιδράσεις στην δημόσια υγεία.

Β. Λιπαρά Οξέα

• Μελέτες που διεξήχθησαν από τα μέσα του 20ου αιώνα και μετά, έδειξαν ότι τα κορεσμένα λιπαρά αυξάνουν, και τα πολυακόρεστα λιπαρά μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης νοσημάτων και ειδικότερα καρδιαγγειακής νόσου,. Η κατανόηση αυτή ενθάρρυνε τους γεωργούς και τη βιομηχανία τροφίμων για την αύξηση της παραγωγής  φυτικών ελαίων πλούσιων σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα από σόγια, ηλίανθο και, ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, από καλαμπόκι (αραβόσιτος).
• Το λίπος στα τρόφιμα είναι κυρίως λιπαρά οξέα χημικώς συζευγμένα με γλυκερόλη. Τα λιπαρά οξέα μπορεί να είναι κορεσμένα με υδρογόνο. Αν όχι, είναι λιγότερο ή περισσότερο ακόρεστα. Τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα συμβάλλουν σημαντικά στο περιεχόμενο σε λίπος της μέσης δίαιτας, αλλά η ισορροπία των δύο ειδών των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων στις σύγχρονες δίαιτες είναι πολύ διαφορετική από ότι σε δίαιτες κατά τη διάρκεια της ανθρώπινης εξέλιξης. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η τελευταία περιείχε ένα ω-3 λιπαρό οξύ περίπου για κάθε τέσσερα ω-6 λιπαρά οξέα, οι σύγχρονες δίαιτες μπορεί να περιέχουν  πενήντα έως εκατό φορές περισσότερα ω-6 από ω-3 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα. Τα στοιχεία ότι η ανισορροπία αυτή συμβάλλει στην εμφάνιση ασθενειών είναι πλέον πειστικά, και οι κυβερνήσεις θα πρέπει να διαμορφώσουν πολιτικές για τη γεωργία και τα τρόφιμα ώστε να επηρεάσουν το κόστος και τη διαθεσιμότητα των διαφόρων λιπαρών οξέων στο ευρύ κοινό, έτσι ώστε η αναλογία ω-6 και ω-3 λιπαρών οξέων να μπορεί και πάλι να πλησιάσει την αναλογία για την οποία είμαστε γενετικά προσαρμοσμένοι, δηλαδή το τέσσερα προς ένα. Η υψηλή αναλογία ω-6/ω-3 λιπαρά οξέα είναι τυπικό χαρακτηριστικό της δυτικής διατροφής και ολοένα και περισσότερων τρόπων διατροφής σε όλο τον κόσμο, οι οποίες σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα, παχυσαρκία, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και καρκίνου του μαστού και του προστάτη, ιδίως σε άτομα που παρουσιάζουν γενετική προδιάθεση. Ανησυχία προκαλούν πειράματα σε ζώα, που υποδεικνύουν ότι η χαμηλή πρόσληψη δοκοσαεξανοικού οξέος, ένός ω-3 λιπαρού οξέος, σε συνδυασμό με υψηλή πρόσληψη φρουκτόζης, οδηγεί σε μεταβολικό σύνδρομο στον εγκέφαλο.

Γ. Όλες οι θερμίδες δεν είναι ίδιες

• Χρησιμοποιούμε την προφανή αυτο-αντίφαση, "μια θερμίδα δεν είναι μια θερμίδα", για να τονίσουμε ότι διαφορετικά θρεπτικά συστατικά με την ίδια ποσότητα ενέργειας από τα τροφιμα (θερμίδες) μπορεί να διαφέρουν ως προς τα αποτελέσματά τους επί του σωματικού βάρους. Η Φρουκτόζη, για παράδειγμα, αυξάνει την όρεξη πιο αποτελεσματικά από ότι η γλυκόζη. Μια θερμίδα φρουκτόζης είναι επομένως περισσότερο παχυσαρκογόνος από ότι 1 θερμίδα της γλυκόζης. Παρομοίως, τα ω-6 λιπαρά οξέα μπορεί να είναι περισσότερο παχυσαρκογόνα από ό, τι τα ω-3 λιπαρά οξέα. Τα διατροφικά σχήματα με στόχο την απώλεια βάρους θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη το περιεχόμενο σε θρεπτικά συστατικά αλλά και τις συνολικές θερμιδικές ανησυχίες.  
• Οι μεταβολικές επιδράσεις των θερμίδων των τροφίμων διαφέρουν από εκείνες των επεξεργασμένων και των μεταποιημένων τροφίμων

Δ. Η διατροφή αποτελεί ένα μέρος μιας μεγαλύτερης εικόνας

• Αναγνωρίζουμε την οικονομική σημασία της γεωργίας και της παραγωγής τροφίμων, αλλά αναγνωρίζουμε επίσης τη σημασία της γεωργίας στον κοινωνικό ιστό και τις επιπτώσεις της γεωργίας στα οικοσυστήματα από τα οποία εξαρτώμαστε. Η παγκοσμίου επιπέδου αύξηση της γεωργικής παραγωγής αποδίδεται στην περαιτέρω εκβιομηχάνιση της γεωργίας από τα μέσα του 20ου αιώνα («Πράσινη Επανάσταση»), αλλά η βιομηχανική γεωργία αποτελεί επίσης ένα σημαντικό λόγο για τον οποίο η ανθρωπότητα έχει πλεόν περάσει αρκετά όρια στον πλανήτη μας με στόχο την βιωσιμότητα.
• Αυτά τα όρια περιλαμβάνουν την διαταραχή του κύκλου του αζώτου, την απώλεια της βιοποικιλότητας και την υπερθέρμανση του πλανήτη. Η ζήτηση για τα χημικά λιπάσματα επίσης καταστρέφει με ταχείς ρυθμούς τα γνωστά αποθέματα φωσφόρου, ενώ η αλόγιστη χρήση του φωσφόρου, του αζώτου και των φυτοφαρμάκων αποτελεί σημαντική αιτία της καταστροφής των οικοσυστημάτων συμπεριλαμβανομένων και εκείνων του εδάφους. Άλλοι παράγοντες που θέτουν σε κίνδυνο την υγεία του εδάφους είναι η διάβρωση που προκαλείται από τον άνεμο και το νερό, η συμπίεση από τα βαρέα μηχανήματα, και η ρύπανση από τα υπολλείματα που παράγονται από την εντατική κτηνοτροφία.
• Η διάθεση των καλλιεργήσιμων εκτάσεων με στόχο την αύξηση των βιοκαυσίμων και των ζωοτροφών για τα ζώα σε βάρος των τροφίμων για τον άνθρωπο αυξάνει τη ζήτηση και τις διακρατικές αγορές γεωργικών εκτάσεων στις φτωχές από τις πλούσιες χώρες. Με την συγκεκριμένη διάθεση επίσης αυξάνεται και η τιμή των τροφίμων. Επιπλέον οι τιμές των τροφίμων έχουν διακυμάνσεις λόγω της κερδοσκοπίας στα βασικά γεωργικά προϊόντα που κατέστησαν δυνατές εξαιτίας της αστάθειας των χρηματοπιστωτικών αγορών. Οι περισσότερες από αυτές τις περιπλοκές καταστάσεις επηρεάζουν αρνητικά τη διατροφή και κάνουν τη ζωή πιο δύσκολη και επισφαλή για τους φτωχούς.

Συμπερασματικά

1) Οι αρχηγοί κρατών και των κυβερνήσεων πρέπει να αναβαθμίσουν, ως επείγον ζήτημα, το θέμα της διατροφής ως εθνική προτεραιότητα.

2) Η σωστή διατροφή είναι ένα ανθρώπινο δικαίωμα, αλλά είναι αδύνατο να παραχθεί για το σύνολο του πληθυσμού δίχως την εφαρμογή σωστών πολιτικών για τα τρόφιμα, την υγεία, τη διατροφή, τη γεωργία, την οικολογία, την οικονομία και το εμπόριο. Ως εκ τούτου, αποτελεί ευθύνη των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων να παρέχουν την ηγεσία που θα οδηγήσει σε μια «ολιστική για την κοινωνία» προσέγγιση για την σωστή διατροφή.

Ασφαλής με βάση την EFSA η ασπαρτάμη

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), περισσότεροι από τους μισούς Ευρωπαίους είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, ενώ η Διεθνής Ομοσπονδία Διαβήτη εκτιμά ότι, μέχρι το 2030, πεντακόσια εκατομμύρια άτομα θα έχουν εμφανίσει διαβήτη τύπου 2. Και ενώ τα νούμερα «μιλάνε» και δείχνουν ότι η ανάγκη εύρεσης λύσης για την καταπολέμηση και την αποτελεσματικότερη διαχείριση  των παραπάνω καταστάσεων είναι πιο επιτακτική από ποτέ, εμείς σαμποτάρουμε άδικα ένα διαθέσιμο μέσο που μπορεί να βοηθήσει.
Ο λόγος για την ασπαρτάμη, ένα εγκεκριμένο γλυκαντικό που προστίθεται σε μία ποικιλία προϊόντων όπως τα γλυκαντικά δισκία, γλυκίσματα όπως το ζελέ, τα λαιτ αναψυκτικά, τα επιδόρπια γιαουρτιού, διάφορα αρτοσκευάσματα κ.α. προκειμένου να δώσει γλυκιά γεύση, χωρίς να αποδίδει θερμίδες και χωρίς να επηρεάζει τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα. Σύμφωνα μάλιστα και με την επίσημη θέση της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας: η ασπαρτάμη και τα προϊόντα που την περιέχουν, όταν καταναλώνονται στα πλαίσια ενός ισορροπημένου διαιτολογίου για τη μείωση ή τη διατήρηση του βάρους, μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους να μειώσουν το βάρος τους ή να το διατηρήσουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Την Τρίτη, 10 Δεκεμβρίου 2013, δημοσιεύθηκε η τελική επιστημονική γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) αναφορικά με την επαναξιολόγηση της ασπαρτάμης, η οποία έγινε στα πλαίσια της προγραμματισμένης επαναξιολόγησης όλων των πρόσθετων τροφίμων που εγκρίθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση πριν τον Ιανουάριο του 2009. Η Ομάδα της EFSA που είναι αρμόδια για τα πρόσθετα των τροφίμων και τις πηγές θρεπτικών συστατικών που προστίθενται στα τρόφιμα (ANS Panel) πραγματοποίησε την πλήρη αξιολόγηση όλων των διαθέσιμων δεδομένων αναφορικά με την ασπαρτάμη και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ασπαρτάμη είναι απόλυτα ασφαλής για τους ανθρώπους στην εγκεκριμένη τιμή Αποδεκτής Ημερήσιας Πρόσληψης (ADI = 40mg/ κιλό σωματικού βάρους/ ημέρα) και ότι δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος στα σημερινά επίπεδα κατανάλωσης.
Με βάση την EFSA λοιπόν, τα επιστημονικά δεδομένα συνηγορούν πως η ασπαρτάμη είναι ασφαλής.

Το σχέδιο του Παγκόσμιου Ογανισμού Υγείας για τη διατροφή και τα τρόφιμα την περίοδο 2014 - 2020

        «Μια μικρή ομάδα καταστάσεων υγείας ευθύνεται για το μεγαλύτερο μέρος της επιβάρυνσης από τις ασθένειες στην ευρώπη». Από τις έξι περιοχές που καλύπτει ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας, η ευρώπη είναι η πιο καταπονημένη από τις μη μεταδοτικές ασθένειες. Στα πλαίσια της προώθησης της δημόσιας υγείας στις χώρες της ευρώπης το αντίστοιχο παράρτημα του παγκόσμιου οργανισμού υγείας σχεδιάζει τους άξονες με βάση τους οποίους θα διαμορφωθούν οι στόχοι σε σχέση με τα τρόφιμα και τη διατροφή για την επταετία που θα ακολουθήσει. Αν κάποιος συνυπολογίσει το γεγονός της προεδρίας της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση για το έτος 2014 τότε η γνώση του εν λόγω σχεδίου θα μπορούσε να συνεισφέρει στη διαμόρφωση επιτυχέστερων διατροφικών πολιτικών από όλους τους συμμετέχοντες.

         Η ευρώπη, μέσα από το σχέδιο αυτό, στοχεύει στη μείωση του κόστους και του αντίκτυπου των εκφυλιστικών ασθενειών (μη μεταδοτικών ασθενειών), στην καταπολέμιση του υποσιτισμού και των ελλείψεων σε μικροθρεπτικά συστατικά αλλά και στην ελαχιστοποίηση των πρόωρων θανάτων σε κάθε ηλικιακή ομάδα. Για να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί προβλέπεται η δημιουργία διατομεακών δικτύων αλλά και η εφαρμογή διακρατικών διατροφικών πολιτικών που θα δίνουν έμφαση στη συνεργασία μεταξύ των χωρών-μελών και στην εφαρμογή επιστημονικά τεκμηριωμένων πρακτικών. Η ευρώπη επιθυμεί αυξημένη παρακολούθηση, επιτήρηση και συνεχή αξιολόγηση της διατροφικής κατάστασης και υγείας προκειμένου να γίνει εκτίμηση τάσεων και συνιστωσών. Επιπρόσθετα, στόχο αποτελεί και ο αναπροσανατολισμός των συστημάτων υγείας προκειμένου για τον έλεγχο και την πρόληψη των μη μεταδοτικών ασθενειών όπως η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης, τα καρδιαγγειακά και ο καρκίνος αλλά και για την αντιμετώπιση του υποσιτισμού και των ελλείψεων σε μικροθρεπτικά συστατικά. Προς την κατεύθυνση αυτή στοχεύει και η διαμόρφωση πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας που θα ενσωματώνει τη διατροφική παρακολούθηση των ασθενών αλλά και η προσπάθεια για καθολική κάλυψη υγείας των ευρωπαίων.

         Η διεθνής οικονομική συγκυρία αλλά και μια σειρά από παράγοντες στρεβλώνουν το διατροφικό στάτους και τη διατροφική υγεία και γι αυτό ακριβώς αποτελούν στόχους του σχεδίου δράσης. Οι παράγοντες αυτοί περιλαμβάνουν την κακοθρεψία (όπως αυτή περιγράφεται από τις δύο συνιστώσες της υποσιτισμός αλλά και φτωχή διατροφική κατάσταση στους παχύσαρκους ή σε χρόνια πάσχοντες), τις ανισότητες στην πρόσβαση στην υγιεινή διατροφή, τη διατροφική δια βίου εκπαίδευση είτε αυτή αφορά εφαρμογή σε σχολεία είτε σε επαγγελματίες υγείας, την υποστήριξη του θηλασμού και της συμπληρωματικής σίτισης, τη διαφήμιση τροφίμων που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, κορεσμένα, τρανς λιπαρά οξέα και αλάτι, αλλά και τη διαφήμιση πυκών ενεργειακά τροφίμων σε παιδιά. Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος βρίσκονται επιπρόσθετα η διατροφική σήμανση στις ετικέτες τροφίμων, οι πολιτικές τιμολόγησης και τοποθέτησης προϊόντων και τέλος το θέμα της ασφάλειας των τροφίμων όπως αυτό αναδεικνύεται κάθε φορά με τα διατροφικά σκάνδαλα που έρχονται στο φως της δημοσιότητας.

         Για την επίτευξη των στόχων του προγράμματος έχουν δημιουργηθεί διάφορα εργαλεία που θα βοηθήσουν κάθε χώρα. Για παράδειγμα, για την αντιμετώπιση της διαφήμισης ανθυγιεινών τροφίμων στα παιδιά έχει δημιουργηθεί ένα μοντέλο διατροφικής σήμανσης που βαθμολογεί τα τρόφιμα ανάλογα με τη θρεπτική τους αξία σε σχέση με την πρόληψη ασθενειών και την προώθηση της υγείας. Αυτό είναι πολύ σημαντικό αν αναλογισθεί κανείς πως στις διάφορες ευρωπαϊκές χώρες το ποσοστό των διαφημίσεων τροφίμων που προωθεί ανθυγιεινά τρόφιμα ξεπερνά το 50%. Στην Ελλάδα για παράδειγμα το ποσοστό αυτό αγγίζει το 60% τη στιγμή που στη Γερμανία ξεπερνά το 80%. Το ίδιο εργαλείο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει τους πολίτες κάθε χώρας να επιτύχουν τους στόχους για την πρόσληψη φρούτων και λαχανικών καθώς και για το αλάτι, τα κορεσμένα και τα τρανς λιπαρά. Ειδικά για την επίτευξη του στόχου της μείωσης της κατανάλωσης αλατιού κατά 30% μέχρι το 2025 σε όλα τα κράτη-μέλη έχει αναπτυχθεί ακόμα ένα εξειδικευμένο εργαλείο που θα βρίσκεται στη διάθεση των κυβερνήσεων. Σχετικά με τον στόχο της αύξησης της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών ήδη στα σχολεία των κρατών-μελών εφαρμόζεται πρόγραμμα δωρεάν παροχής φρούτων. Προς την κατεύθυνση της επίτευξης όλων των προαναφερόμενων στόχων θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ακόμα και φόροι επί συγκεκριμένης κατηγορίας τροφίμων.

         Σε σχέση με την υγεία των παιδιών και των εφήβων ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας έχει αναπτύξει τέσσερα εργαλεία εφαρμογής στρατηγικών και δοκιμάζει πιλοτικά άλλα δύο νέα εργαλεία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον επιδεικνύεται για την παιδική παχυσαρκία με την ανάπτυξη ανάλογου εργαλείου. Ανάλογη εστίαση ενδιαφέροντος υπάρχει για τους ηλικιωμένους και τους χρονίως πάσχοντες. Σε αυτή την κατηγορία ο στόχος είναι διττός: η επίτευξη της μέγιστης δυνατής υγείας και δραστηριότητας κατά τη διάρκεια της τρίτης ηλικίας και η πρόληψη του υποσιτισμού που σχετίζεται με τις χρόνιες παθήσεις. Στο πλαίσιο δράσεων του οργανισμού συμπεριλαμβάνεται ακόμα και πρόβλεψη για ισότιμη πρόσβαση σε υγιεινά τρόφιμα ανάμεσα στα δύο φύλα με πολιτικές ενημέρωσης για το σημαντικό ρόλο της διατροφής στην υγεία των γυναικών.

         Όλα τα παραπάνω εργαλεία εφαρμογής πολιτικών συνοδεύονται από εργαλεία παρακολούθησης και επιτήρησης της διατροφικής κατάστασης στις διάφορες ομάδες του πληθυσμού. Τέτοια διακρατικά συστήματα παρακολούθησης έχουν δημιουργηθεί για την παιδική παχυσαρκία αλλά και ειδικά  για τη διατροφική συμπεριφορά των παιδιών στα σχολεία. Τελευταία έχει δημιουργηθεί μια βάση δεδομένων που καταγράφει τις τάσεις και τις προτεραιότητες στην παχυσαρκία, τη διατροφή και τη φυσική δραστηριότητα. Η βάση αυτή έχει δημιουργηθεί με τη συνεργασία των υπουργείων υγείας των κρατών-μελών και με την υποστήριξη της ευρωπαίκής επιτροπής. Είναι εντυπωσιακό πως η συγκεκριμένη βάση δεδομένων περιέχει περισσότερες από τριακόσιες εθνικές πολιτικές στην ευρωπαϊκή ένωση και συνεχώς αναβαθμίζεται. Προσπάθεια γίνεται όμως για την καθιέρωση εργαλείων παρακολούθησης της κατάστασης θρέψης των ασθενών στα νοσοκομεία των κρατών-μελών μέσα από την εφαρμογή του θεσμού του Nutrition Day και την υπάρξη διατμηματικών ομάδων υποστήριξης θρέψης στα κρατικά τουλάχιστον νοσοκομεία.

            Τέλος, για την εφαρμογή του σχεδίου ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας έχει συστήσει ένα εργαλείο που περιλαμβάνει δίκτυα δράσης τα οποία αποτελούνται από ομάδες χωρών και κάθε ένα από τα οποία θα εξειδικεύεται και σε έναν στόχο. Ανακεφαλαιώνοντας, ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας προτείνει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης για τη διατροφική πολιτική στην ευρώπη. Σε αυτό το πλαίσιο είναι ανοικτός σε προτάσεις και ενθαρρύνει τη συμμετοχή όλων των μελών κρατών. Όλοι οι στόχοι που έχουν τεθεί είναι ενδιαφέροντες και οφείλουν να ενσωματωθούν στα εθνικά σχέδια δράσης για την υγεία κάθε χώρας. Ελπίδα όλων και προσδοκία είναι η Ελλάδα, με την ευκαιρία της προεδρίας στην ευρωπαΊκή ένωση το 2014, να παίξει καθοριστικό ρόλο στο σχέδιο αυτό.