About Me

Νοσοκομειακός Διαιτολόγος ΠΓΝΑ Ερυθρός Σταυρός (Κοργιαλένειο Μπενάκειο) - Μέλος Διοικητικού Συμβουλίου του Πανελλήνιου Συλλόγου Διαιτολόγων - Διατροφολόγων - κινητό: 6977867138

Wednesday, July 30, 2008

Παιδικά τρόφιμα στο Σούπερ Μάρκετ: πόσο θρεπτικά είναι;

Πολύ πρόσφατα, στην Οτάβα του Καναδά, έγινε μια έρευνα που στόχευσε στη διατροφική ανάλυση των τροφίμων που υπάρχουν σε ένα σούπερ μάρκετ και απευθύνονται στους μικρούς μας φίλους. Εξετάστηκε η διατροφική σύσταση 367 προϊόντων, εκτός αυτών που υπάγονται στην κατηγορία junk food, (γλυκά, αναψυκτικά, κέικς, τσιπς, πατατάκια).

Τα προϊόντα που εξετάστηκαν ήταν για παράδειγμα δημητριακά, κράκερς, μπισκότα, σούπες, ποτά, ντρέσινγκς, σάλτσες, μαρμελάδες, κατεψυγμένα προϊόντα (πίτσες, πατάτες προτηγανισμένες, πακεταρισμένα μεσημεριανά γεύματα, βάφλες, στρούντελς), αλλά και γαλακτοκομικά προϊόντα όπως γάλα, γιαούρτι, τυριά, ποτά με βάση το γάλα ή το γιαούρτι. Το κοινό τους στοιχείο ήταν πως όλα με κάποιο τρόπο στόχευαν αποκλειστικά στην ομάδα των παιδιών.

Το ενδιαφέρον της συγκεκριμένης μελέτης όμως, είναι πως ταυτόχρονα εξετάστηκε η σχέση ανάμεσα στα μηνύματα, τις εικόνες και τους ισχυρισμούς υγείας που είχαν αυτά τα τρόφιμα και της πραγματικής θρεπτικής τους ικανότητας. Ιδιαίτερα στη σημερινή εποχή που η παιδική παχυσαρκία αποτελεί σοβαρό πρόβλημα δημόσια υγείας και επηρεάζει το 35% των παιδιών του Καναδά, των ΗΠΑ και της Ευρώπης, τα αποτελέσματα μιας τέτοιας έρευνας αποκτούν ξεχωριστό ενδιαφέρον.

Οι περισσότερες μελέτες που αξιολογούν τα διατροφικά διαφημιστικά μηνύματα που μεταφέρονται προς τα παιδιά εστιάζουν κυρίως στα τηλεοπτικά μηνύματα των διαφημίσεων και τις καμπάνιες των εταιρειών γρήγορου φαγητού (φαστ φουντ). Τι συμβαίνει όμως σε μια άλλη συνιστώσα του περιβάλλοντός μας που ονομάζεται σούπερ μάρκετ; Αναμφισβήτητα, υπάρχει έλλειψη γνώσης των διατροφικών πληροφοριών των τροφίμων που βρίσκονται μέσα σε ένα σούπερ μάρκετ και στοχεύουν στα άτομα της παιδικής ηλικίας.

Πέρα από την κλασσική κατηγοριοποίηση σε γλυκά, λιπαρά σνακς και αναψυκτικά με ζάχαρη και την ομαδοποίηση όλων αυτών κάτω από την ‘ομπρέλα’ που τιτλοφορείται ‘φαστ φουντ’ υπάρχει κενό πληροφόρησης. Οι διάφορες έρευνες δεν έχουν εξετάσει τα είδη των τροφίμων στις υπόλοιπες κατηγορίες προϊόντων, όπως των γαλακτοκομικών, των κατεψυγμένων και των αποξηραμένων.

Τα λεγόμενα ‘χαρούμενα τρόφιμα’ για τα παιδιά θα πρέπει να περιγραφούν καλύτερα, καθώς πλέον δεν περιορίζονται μόνο στην κατηγορία των δημητριακών. Διατρέχουν πλέον κάθε είδος γεύματος, από το πρωινό και τα ενδιάμεσα σνακς μέχρι το μεσημεριανό και το δείπνο. Η διαδικασία μάρκετινγκ των τροφίμων αυτών προσπαθεί να πείσει πως τα παιδιά, λόγω των ειδικών αναγκών τους, χρειάζονται εξειδικευμένα γεύματα και τρόφιμα. Δημιουργείται όμως στα παιδιά η εντύπωση πως τα τρόφιμα γι αυτά πρέπει να είναι πολύχρωμα και διαφορετικά από αυτά των μεγάλων.

Όλη η επιστήμη του εντυπωσιασμού, των χρωμάτων και των ηρώων των κινουμένων σχεδίων, τελικά ίσως να απομακρύνει τα παιδιά από την ουσία της διατροφής: τη θρεπτικότητα σε μια ηλικία πολύ κρίσιμη για την περαιτέρω ανάπτυξή τους. Προσοχή λοιπόν απαιτείται από τις διαφημιστικές εταιρείες και τους διαιτολόγους που συνεργάζονται με αυτές για να μη διαταραχθεί η ευαίσθητη σχέση των παιδιών με τη διατροφή και αλλοτροιωθεί σε κάτι που θυμίζει θρέψη αλλά τελικά οδηγεί σε κακοθρεψία και παχυσαρκία. Τα διαφημιστικά μηνύματα οφείλουν να φέρνουν τα παιδιά κοντά στην υγιεινή διατροφή και όχι να τα απομακρύνουν από αυτή.

Ας μη λησμονούμε πως η παιδική παχυσαρκία χαρακτηρίζεται επιπρόσθετα από μια σειρά συνοδών νόσων, όπως υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, καρδιαγγειακά προβλήματα και κάποιες μορφές καρκίνου. Τα υπέρβαρα παιδιά υποφέρουν επίσης από ψυχολογικά προβλήματα, κατάθλιψη και κοινωνική αποξένωση. Οι προσπάθειες αντιμετώπισης του προβλήματος έχουν στοχεύσει την οικογένεια, το σχολείο αλλά και την κοινότητα. Ακόμα όμως δεν έχει βρεθεί ποια ακριβώς προσέγγιση είναι πιο αποτελεσματική. Ένα από τα στοιχεία που επαληθεύεται στις διάφορες έρευνες είναι ο ρόλος της βιομηχανίας τροφίμων στο πρόβλημα, καθώς προωθεί συστηματικά στα παιδιά τρόφιμα πλούσια σε ζάχαρη και/ή λίπος.

Η έρευνα, λοιπόν, κατέληξε πως λιγότερο από 1% των τροφίμων που στοχεύουν τα παιδιά είναι φρούτα και λαχανικά, ενώ το 89% των παιδικών τροφίμων μπορεί να χαρακτηριστεί ως φτωχής διατροφικής αξίας, εξαιτίας υψηλών επιπέδων λίπους, ζάχαρης ή αλατιού. Ένα παιδικό τρόφιμο λοιπόν δεν είναι απαραίτητα θρεπτικό και το γεγονός αυτό αποκτά ιδιαίτερη σημασία όταν στη συγκεκριμένη έρευνα έχουν εξαιρεθεί τα τρόφιμα που χαρακτηρίζονται ως πολύ χαμηλής διατροφικής αξίας (junk food).

Μέσα σε όλα αυτά τα ενδιαφέροντα έρχονται να προστεθούν οι διατροφικοί ισχυρισμοί (π.χ χαμηλού λίπους, πλούσιο σε σίδηρο κ.α.) που πραγματοποιούν πολλά από αυτά τα τρόφιμα. Στο σημείο αυτό υπάρχει η παγίδα πως μέσα από τον ισχυρισμό ο καταναλωτής σχηματίζει άποψη για τη συνολική θρεπτικότητα του τροφίμου. Όμως κανείς δεν αποκλείει πως ένα τρόφιμο που έχει διατροφικό ισχυρισμό στη μπροστινή του ετικέτα ‘χαμηλών λιπαρών’ μπορεί ουσιαστικά να είναι χαμηλής διατροφικής αξίας εξαιτίας υψηλών επιπέδων ζάχαρης. Άλλα προϊόντα που έχουν τον ισχυρισμό π.χ ‘δεν περιέχει τρανς λιπαρά’ μπορεί να έχουν χαμηλή θρεπτική αξία εξαιτίας υψηλής περιεκτικότητας λίπους ή υψηλής περιεκτικότητας σε αλάτι.

Ποιά είναι όμως η ελληνική πραγματικότητα; Ένα γεγονός που συνέβη πρόσφατα νομίζω πως λύνει κάθε απορία. Το Συμβούλιο Ελέγχου Επικοινωνίας έκανε έκκληση, σε διαφημιστές και διαφημιζόμενους, για περιορισμό των υπερβολών στη διαφήμιση των τροφίμων και ποτών (π.χ αλλαντικά, αρτοειδή, αναψυκτικά, τυριά, βούτυρο) που επικαλούνται συμβολή στη διατήρηση ή και βελτίωση της υγείας των καταναλωτών. Αφορμή γι αυτή την έκκληση στάθηκαν διαφημιστικά μηνύματα, σύμφωνα με τα οποία, τρόφιμα κατά συνθήκη ‘επιβαρυντικά για την υγεία’ πλασάρονται ως υγιεινά ή και ‘θεραπευτικά’.

Η επιστολή απευθύνθηκε στην ‘Ενωση Εταιρειών Διαφήμισης και Επικοινωνίας, αλλά το ενδιαφέρον του πράγματος είναι πως κοινοποιήθηκε στη Γ.Γ. Καταναλωτή του υπουργείου Ανάπτυξης και στην Καρδιολογική Εταιρεία. Το απογοητευτικό δε είναι πως πολλά από τα τρόφιμα τα οποία η επιστολή στοχοποιεί εφοδιάζονται από επιστημονικούς φορείς, κρατικούς και μη, με διαβεβαιώσεις που τα πιστοποιούν ή τα χαρακτηρίζουν ευεργετικά για την υγεία. Ακόμα και οι καρτουνίστικες φιγούρες που παρουσιάζονται σε εικόνες κάποιας δραστηριότητας περνούν υποσυνείδητα το μήνυμα πως π.χ το συγκεκριμένο παιδικό τρόφιμο δίνει ενεργητικότητα και υπερτερεί σε σχέση με άλλα που δεν έχουν τέτοιες ‘δραστήριες φιγούρες’ και δεν προκαλούν ταύτιση του παιδιού με αυτές.

Τον τελευταίο καιρό στην Ελλάδα ο ΕΦΕΤ έχει καλέσει τις εταιρείες τροφίμων να υποβάλλουν τις προτάσεις τους για τους υποψήφιους ισχυρισμούς υγείας των τροφίμων. Χαρακτηριστικό είναι πως στον Καναδά επιτρέπονται μόνο 5 ισχυρισμοί υγείας για τα τρόφιμα και το νομοθετικό πλαίσιο είναι αυστηρό. Ενδιαφέρον ακόμα είναι το γεγονός πως στη συγκεκριμένη έρευνα όταν ρωτήθηκαν οι βιομηχανίες τροφίμων για τις ποσότητες των προστιθέμενων και όχι των φυσικά απαντώμενων σακχάρων στα υπό εξέταση τρόφιμα αρνήθηκαν να τις αποκαλύψουν. Η νομοθεσία που τελικά θα διέπει τους ισχυρισμούς υγείας στα τρόφιμα και ειδικά στα παιδικά αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον.

ΠΑΠΑΜΙΚΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ

Νοσοκομειακός Διαιτολόγος ΓΝΑ – Κοργιαλένειο Μπενάκειο

Ειδικός γραμματέας τύπου και δημοσίων σχέσεων Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων - Διατροφολόγων

Υποψήφιος διδάκτωρ Διατροφογενωμικής Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
M.Med.Sci Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, Πανεπιστημίου Γλασκώβης
MSc Healthcare Manager, Πανεπιστημίου Αθηνών
Πτυχιούχος Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, Χαροκοπείου Πανεπιστημίου

Thursday, July 17, 2008

Νεότερα επιστημονικά δεδομένα για γνωστούς τρόπους απώλειας βάρους

Στο παρελθόν έχουν συγκριθεί οι δίαιτες χαμηλών υδατανθράκων (και ταυτόχρονα υψηλών πρωτεΐνών και λίπους, όπως η Άτκινς) με τις δίαιτες χαμηλών λιπαρών και έχει δειχθεί πως οι πρώτες αποτελούν μια καλή εναλλακτική στις δεύτερες όταν στόχος είναι η απώλεια σωματικού βάρους. Εκτός από την απώλεια βάρους οι δίαιτες χαμηλών υδατανθράκων φαίνεται πως έχουν επιπρόσθετα μεταβολικά οφέλη όπως για παράδειγμα η μείωση των λιπιδίων του αίματος. Εκτός από αυτά τα σχήματα υπάρχει και το διάσημο πλέον πρότυπο της μεσογειακής διατροφής (με μέτρια ποσότητα λίπους και υψηλή περιεκτικότητα, λόγω του ελαιόλαδου, σε μονοακόρεστα λιπαρά) το οποίο πέρα από το όφελος της απώλειας βάρους παρουσιάζει και καρδιοπροστατευτικές ιδιότητες.

Οι περισσότερες μελέτες που επιχειρούν να εξετάσουν ένα ή περισσότερα διατροφικά σχήματα απώλειας βάρους παρουσιάζουν συνήθως το μειονέκτημα της μικρής χρονικής διάρκειας ή της μικρής συμμόρφωσης των συμμετεχόντων με τις εξεταζόμενες δίαιτες. Όταν όμως παρουσιάζεται μια τέτοιου είδους μελέτη στην Επιστημονική Επιθεώρηση New England Journal Of Medicine τότε πιθανότατα έχουν ελαχιστοποιηθεί οι αδυναμίες και τα αποτελέσματα μπορούν να θεωρηθούν πολύ αξιόπιστα. Ας δούμε όμως τα καινούρια δεδομένα μιας πολύ πρόσφατης μελέτης (μελέτη DIRECT: Ιούλιος 2008) που διήρκεσε 2 χρόνια και συμπεριέλαβε 322 παχύσαρκους ασθενείς. Τα διατροφικά σχήματα που εξετάστηκαν ήταν 3. Μια υποθερμιδική δίαιτα χαμηλού λίπους, μια υποθερμιδική δίαιτα βασισμένη στο πρότυπο της μεσογειακής διατροφής και μια μη υποθερμιδική δίαιτα χαμηλών υδατανθράκων.

Αναλυτικότερα, η δίαιτα χαμηλών λιπαρών των γυναικών ήταν της τάξης των 1500 θερμίδων ενώ των αντρών της τάξης των 1800 θερμίδων. Η περιεκτικότητα της δίαιτας σε λίπος ήταν περίπου 30% των συνολικών θερμίδων, το κορεσμένο λίπος άγγιζε το 10% των θερμίδων και η ημερήσια πρόσληψη χοληστερόλης τα 300 mgr. Οι συμμετέχοντες προσπαθούσαν να καταναλώνουν κυρίως όσπρια, φρούτα, λαχανικά και απέφευγαν τα τρόφιμα με προστιθέμενα λιπαρά, τα γλυκά και τα λιπαρά σνακς. Η ομάδα του μεσογειακού προτύπου ακολουθούσε τις προαναφερόμενες θερμίδες ανά φύλο και το ποσοστό του λίπους ήταν 35% επί των συνολικών ημερήσιων θερμίδων. Οι κύριες πηγές αυτού του λίπους ήταν 30 με 45 γρ. ελαιολάδου και λιγότερο από 20 γρ. ξηρών καρπών (5 με 7 ξηροί καρποί ή αλλιώς όσο περίπου μια χούφτα) ημερησίως. Τέλος, η ομάδα των χαμηλών υδατανθράκων κατανάλωνε για τους 2 πρώτους μήνες δίαιτα που περιείχε 20 γρ. υδατανθράκων ημερησίως η οποία αυξανόταν στα 120 γρ. μετά από θρησκευτικές εορτές προκειμένου να διατηρηθεί η απώλεια που είχε επιτευχθεί. Στους συμμετέχοντες δίνονταν η συμβουλή να αποφεύγουν τα τρόφιμα με τρανς λιπαρά οξέα (τηγανιτά, βούτυρα, σφολιατοειδή, κρέμες γάλακτος) και να προτιμούν φυτικές πηγές λίπους και πρωτεΐνης.

Η ομάδα που ακολούθησε το μεσογειακό πρότυπο κατανάλωσε τις μεγαλύτερες ποσότητες φυτικών ινών και μονοακόρεστων λιπαρών οξέων. Είχε επίσης τις μικρότερες καταναλισκόμενες ποσότητες κορεσμένων λιπαρών οξέων. Η ομάδα της δίαιτας των χαμηλών υδατανθράκων κατανάλωσε τις μικρότερες ποσότητες υδατανθράκων και τις μεγαλύτερες ποσότητες λίπους, πρωτεΐνης και χοληστερόλης. Η μέση απώλεια βάρους ήταν 2,9 κιλά για την ομάδα χαμηλών λιπαρών, 4,4 κιλά για την ομάδα της μεσογειακής διατροφής και 4,7 κιλά για την ομάδα των χαμηλών υδατανθράκων. Κάτι που επίσης έχει ενδιαφέρον είναι πως η μεγαλύτερη μείωση των λιπιδίων του αίματος παρατηρήθηκε στη δίαιτα των χαμηλών υδατανθράκων παρά στη δίαιτα χαμηλού λίπους. Η μεσογειακή δίαιτα, συγκριτικά με τη δίαιτα χαμηλών λιπαρών, φάνηκε πως, εκτός από την απώλεια βάρους, είχε την πιο ευεργετική επίδραση στα επίπεδα σακχάρου των παχύσαρκων ατόμων που είχαν σακχαρώδη διαβήτη.

Με βάση τα δεδομένα της μελέτης αυτής λοιπόν, αν δεν είστε ο τύπος που θα ακολουθήσει δίαιτα συγκεκριμένων χαμηλών θερμίδων προσπαθήστε να ακολουθήσετε για μερικούς μήνες ένα ελεύθερο διαιτολόγιο χαμηλών υδατανθράκων. Επίσης, αν είστε γυναίκα τότε ίσως θα σας ταίριαζε περισσότερο το μεσογειακό πρότυπο διατροφής μια και φάνηκε πως στις γυναίκες η απώλεια κιλών ήταν μεγαλύτερη όταν ακολουθούσαν το εν λόγω σχήμα.

Από τη μελέτη αυτή δείχθηκε πως μια προσπάθεια απώλειας βάρους αποτελείται από 2 φάσεις: α) αυτή της απώλειας των κιλών και β) αυτή της διατήρησης σταθερού βάρους παρά τη συνέχιση της δίαιτας. Η μέγιστη απώλεια κιλών φάνηκε πως επιτεύχθηκε περίπου στους 6 μήνες από την έναρξη της δίαιτας. Ακολούθησε η 2η φάση της επαναπρόσληψης μερικών κιλών και τέλος της σταθεροποίησης του σωματικού βάρους. Ίσως όμως το πιο σημαντικό εύρημα της μελέτης είναι πως μέσω της αλλαγής της διατροφικής συμπεριφοράς και της στενής συμμόρφωσης με το διατροφικό πλάνο επιτεύχθηκαν απώλειες σωματικού βάρους παρόμοιες με αυτές που επιτυγχάνονται με τη φαρμακευτική αγωγή.

ΠΑΠΑΜΙΚΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ

Νοσοκομειακός Διαιτολόγος ΓΝΑ – Κοργιαλένειο Μπενάκειο

Ειδικός γραμματέας τύπου και δημοσίων σχέσεων Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων - Διατροφολόγων

Υποψήφιος διδάκτωρ Διατροφογενωμικής Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
M.Med.Sci Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, Πανεπιστημίου Γλασκώβης
MSc Healthcare Manager, Πανεπιστημίου Αθηνών

Πτυχιούχος Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, Χαροκοπείου Πανεπιστημίου

Tuesday, July 15, 2008

ΜΕΤΑ ΤΟ ΤΕΣΤ ΔΥΣΑΝΕΞΙΑΣ, ΑΜΦΙΒΟΛΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΕΣΤ

Να λοιπόν που τα πράγματα δεν είναι τόσο ωραία και απλά όσο παρουσιάζονται. Και αν υπάρχουν φόβοι για τα γενετικά τεστ φανταστείτε πόσο αμφίβολα είναι τα πράγματα όταν εμφανίζονται "εξατομικευμένες δίαιτες" που βασίζονται σε αυτά.
Το παρακάτω άρθρο στα ΝΕΑ από τον Ρaul Vallely της εφημερίδας ΤΗΕ ΙΝDΕΡΕΝDΕΝΤ επιχειρεί να "ρίξει φως" στην υπόθεση:

ΜΟΔΑ ΤΑ ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΕΣΤ

Πλήθος εταιρειών υπόσχονται να βρουν από τι παθήσεις κινδυνεύουμε

ΤΗΕ ΙΝDΕΡΕΝDΕΝΤ Του Ρaul Vallely

Οι εταιρείες που προσφέρουν γενετικά τεστ φυτρώνουν σαν τα μανιτάρια. Οι αρχές, όμως, διατυπώνουν επιφυλάξεις για την αξιοπιστία τους
Αρκεί να στείλουμε λίγο σάλιο σε μια από τις εκατοντάδες εταιρείες που ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού για να μάθουμε σε ποιες ασθένειες έχουμε προδιάθεση. Η μόδα των γενετικών τεστ εξαπλώνεται σαν επιδημία σε ΗΠΑ και Ευρώπη, όμως οι ενστάσεις είναι πολλές.
Μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά μια εταιρεία στις Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζει ότι μπορεί με ένα απλό τεστ να σας πει από ποιες παθήσεις κινδυνεύετε. Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να στείλετε ταχυδρομικά λίγο σάλιο στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνιας και πληρώνοντας από 550 έως 950 ευρώ θα μάθετε, βάσει του DΝΑ σας, αν έχετε προδιάθεση σε κάποιες ασθένειες. Η εταιρεία στην Καλιφόρνια δεν είναι η μόνη. Κάποτε, αρμόδιοι για τα γενετικά τεστ ήταν οι επαγγελματίες γιατροί. Τώρα, όμως, μπορεί να το κάνει κάποιος ανώνυμα, από το σπίτι του. Από τότε που χαρτογραφήθηκε το ανθρώπινο γονιδίωμα, οι εταιρείες που πραγματοποιούν γενετικά τεστ ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια στο Διαδίκτυο και υπόσχονται αποτελέσματα για περίπου 13.000 παθήσεις- από την κυστική ίνωση, τη μυϊκή δυσμορφία και την αιμοφιλία έως τη σκλήρυνση κατά πλάκας, τον διαβήτη, τον καρκίνο του μαστού και τη νόσο του Αλτσχάιμερ.
Οι περισσότερες από αυτές τις εταιρείες βρίσκονται στις ΗΠΑ, αλλά έχουν αρχίσει να εξαπλώνονται και στην Ευρώπη. Έχουν ονόματα όπως DΝΑ Direct και DeCodeΜe (ΑποΚωδικοποίησέΜε) και καλούν τους υποψήφιους πελάτες να «πάρουν στα χέρια τους τον έλεγχο της ζωής τους και της υγείας τους». Μερικές από αυτές προσφέρουν ακόμη και συμπληρώματα διατροφής για να αντιμετωπίσει ο πελάτης το πρόβλημα που έχει αποκαλύψει η εξέτασή του. Μια κλινική στη Μασαχουσέτη, η οποία υποτίθεται ότι συνεργάζεται με «κορυφαίους γενετιστές και ειδικούς στη βιοπληροφορική», υπόσχεται ανάλυση ολόκληρου το γονιδιώματος έναντι 220.000 ευρώ! Η βιομηχανία αποδεικνύεται ιδιαίτερα επικερδής: η Τest Direct είδε τα κέρδη της να εκτοξεύονται από τα 9 εκατομμύρια δολάρια στα 43 εκατομμύρια μέσα σε μια πενταετία.
Οι διαστάσεις που έχει λάβει το φαινόμενο πυροδότησαν- αν και κάπως καθυστερημένατις πρώτες αντιδράσεις σχετικά με την επιστημονική επάρκεια των εξετάσεων. Οι αρμόδιες υπηρεσίες στην Καλιφόρνια και τη Νέα Υόρκη απέστειλαν επιστολές σε πολλές εταιρείες από τις οποίες ζητούν να μην «ψωνίζουν» πελατεία στην επικράτειά τους εάν τα εργαστήριά τους δεν έχουν πιστοποιηθεί από το κράτος και τις ενημερώνουν πως δεν επιτρέπεται να πραγματοποιούν γενετικά τεστ χωρίς τη συγκατάθεση του γιατρού του πελάτη. Εξίσου ανήσυχες έχουν αρχίσει να εμφανίζονται οι αρχές στη Βρετανία. Μόλις πριν από δύο εβδομάδες η αρμόδια βρετανική υπηρεσία κάλεσε σε μια ευρεία σύσκεψη εταιρείες, γιατρούς και ακαδημαϊκούς. Συμφωνήθηκε ότι είναι απαραίτητη η θέσπιση ενός νομοθετικού πλαισίου. Πολλοί παραδέχθηκαν, όμως, ότι αυτό δεν φτάνει. Όπως είπε ένας από τους συμμετέχοντες, ο δρ Ρον Τζίμερν, «ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες».

ΑΝΟΙΓΕΙ Ο ΑΣΚΟΣ ΤΟΥ ΑΙΟΛΟΥ

ΟΙ ΘΙΑΣΩΤΕΣ των γενετικών τεστ υποστηρίζουν ότι εντοπίζοντας κάποιος τις ασθένειες από τις οποίες κινδυνεύει, μπορεί να λάβει προληπτικά μέτρα και να ακολουθήσει πιο αποτελεσματικές θεραπείες. Ισχυρίζονται ακόμη ότι οι άνθρωποι θα αποκτήσουν μεγαλύτερη συναίσθηση για την υγεία τους και πως ο έλεγχος των παθήσεων στον γενικό πληθυσμό θα γίνει πιο αποτελεσματικός. Υπάρχουν όμως και ενστάσεις. Δίνοντας βαρύτητα στα γενετικά τεστ, υπάρχει ο κίνδυνος να αγνοηθούν καθοριστικοί παράγοντες για την υγεία μας, όπως η διατροφή και ο τρόπος ζωής. Έπειτα τίθεται κι ένα ζήτημα ηθικής τάξης: κάποιος θα μπορούσε να κλέψει και να στείλει για εξετάσεις το σάλιο του συντρόφου του για να διαπιστώσει εάν θα είναι στο μέλλον υγιής, ενώ οι ασφαλιστικές εταιρείες θα μπορούσαν να απαιτούν τέτοιου είδους εξετάσεις από τους ασφαλισμένους τους. Μήπως έχουμε ανοίξει ήδη τον ασκό του Αιόλου;


Παλαιότερα το θέμα είχε θιχτεί και από την ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ" όπως φαίνεται από το παρακάτω άρθρο:



H... νέα μόδα λέγεται «τεστ DNA»
Η διαμάχη για τον τρόπο αξιοποίησης των αποτελεσμάτων τους θα είναι μία από τις πιο έντονες αντιπαραθέσεις στο μέλλον

H τελευταία λέξη της μόδας στην ιατρική αγορά είναι το γενετικό τεστ. Οι υποσχέσεις, πλουσιοπάροχες. Κάνοντας ένα γενετικό τεστ θα μπορούμε να ανιχνεύσουμε τις γενετικές ανωμαλίες που παρουσιάζει ο οργανισμός μας και μέσω αυτών πιθανές ασθένειες στις οποίες έχουμε προδιάθεση. Με τους κινδύνους που μας απειλούν καταγεγραμμένους, θα μπορούμε να επιλέξουμε κάποια φαρμακευτική ή άλλη θεραπεία, να αλλάξουμε τον τρόπο ζωής μας και γενικά να πάρουμε τα κατάλληλα μέτρα για να τους αποφύγουμε τελικά. Το σενάριο μοιάζει ιδανικό, καθώς από αρκετούς επιστήμονες θεωρείται η τέλεια «προληπτική ιατρική». Mάλιστα, ο Bρετανός υπουργός Yγείας, A. Milburn, έλεγε ότι «τελικά, θα καταφέρουμε να αποτιμούμε την πιθανότητα να αναπτύξει ένας ενήλικας μια ασθένεια. Και δεν αναφερόμαστε μόνο στις αρρώστιες που οφείλονται σε βλάβη ενός μόνο γονίδιου, αλλά και στους μεγαλύτερους φονιάδες της χώρας μας, δηλαδή στον καρκίνο ή στη στεφανιαία νόσο, όπως επίσης και στον διαβήτη». Είναι όμως έτσι;

Πολύπλοκοι οι μηχανισμοί

Tο πρώτο πρόβλημα είναι ότι είναι λίγες οι ασθένειες οι οποίες μπορούν να ταυτοποιηθούν με ένα συγκεκριμένο γονίδιο ή με μία συγκεκριμένη γενετική ανωμαλία. Μία από αυτές, για παράδειγμα, είναι ένας τύπος του Aλτσχάιμερ, τον οποίο αναζητεί μία ερευνητική ομάδα στη Βαρκελώνη, εντοπίζοντας μεταβολές στα χρωματοσώματα 21, 14, και 1, τα οποία συνδέονται απευθείας με το Αλτσχάιμερ.

Στις περισσότερες όμως περιπτώσεις οι μηχανισμοί ανάπτυξης των ασθενειών είναι πολύπλοκοι και εξαρτώνται από μια σειρά σύνθετους βιολογικούς παράγοντες, όσο και από την επίδραση του περιβάλλοντος, φυσικού και κοινωνικού. Η κακή διατροφή και στέγαση, η μόλυνση, η έλλειψη άσκησης, για παράδειγμα, είναι πολύ βασικοί παράγοντες για την εκδήλωση μιας σειράς ασθενειών.

Oπως γράφουν οι P. Vineis, P. Schulte και AJ McMichael στην επιθεώρηση «Lanset», μόλις το 5% των καρκινοπαθειών οφείλεται σε μια συγκεκριμένη γονιδιακή ανωμαλία. Ταυτόχρονα, ο εντοπισμός της δεν συνεπάγεται αυτόματα ότι το άτομο θα αναπτύξει και την ασθένεια. Eνας μεγάλος όγκος ερευνών δείχνει ότι η απόλυτη ταύτιση μιας γενετικής ανωμαλίας με την ανάπτυξη κάποιας ασθένειας συνήθως είναι βιαστική και καταρρίπτεται στη συνέχεια, σημειώνουν οι Ν. A. Holtmaκαι T. M. Marteau στο New England Journal of Medicine.

Πανάκριβα τεστ

Παρ’ όλα αυτά οι φαρμακευτικοί κολοσσοί σε συνεργασία με τις αναδυόμενες γενετικές εταιρείες προωθούν επίμονα τα γενετικά τεστ, ως «φάρμακο διά πάσαν νόσον». O λόγος; Mα τα κέρδη που προσδοκούν. Κατ’ αρχήν θα κερδίσουν από την τέλεση του ίδιου του τεστ, το οποίο συνήθως είναι πανάκριβο. Η Myriad Genetics, για παράδειγμα, χρεώνει στη Bρετανία το γενετικό τεστ για την ανίχνευση προδιάθεσης στον καρκίνο του μαστού προς 2.500 δολάρια, δηλαδή πάνω από 850.000 δραχμές! Σε περίπτωση θετικής γνωμάτευσης –όσον αφορά την πιθανότητα πάντα- οι εταιρείες μπορούν να προτείνουν στον ενδεχόμενο ασθενή μια φαρμακευτική αγωγή, μακρόχρονη και κερδοφόρα, μετατρέποντάς τον σε ισόβιο πελάτη τους, ακόμα και αν ποτέ δεν αναπτύξει την ασθένεια. Aλλά η εμπορευματικοποίηση της υπόθεσης έφτασε στο σημείο να πουλιούνται γενετικά τεστ στα πολυκαταστήματα! Στα βρετανικά καταστήματα του Body Shop πουλιέται ήδη ένα γενετικό τεστ της εταιρείας Sciona, το οποίο υπόσχεται «ότι θα ωθήσει τα άτομα να δραστηριοποιηθούν για να βελτιώσουν την υγεία τους», σε συνδυασμό με συμβουλές διαίτης! Oπως είναι φυσικό, κορυφαίοι Bρετανοί επιστήμονες κατήγγειλαν το συγκεκριμένο γενετικό τεστ ως άχρηστο, ψευδές και ανήθικο. Η εταιρεία πάντως δεν παραιτείται. Oπως δήλωσε ο Chris Martin, διευθύνων σύμβουλος της Sciona, ετοιμάζεται ένα γενετικό τεστ, το οποίο θα εξετάζει πόσο ευαίσθητο είναι το δέρμα στις ηλιακές ακτίνες, σε μια σειρά χημικά και εάν υπάρχει ροπή προς τον καρκίνο του δέρματος. Προφανώς για να επιλέξετε το κατάλληλο αντιηλιακό. Eνώ μπαίνοντας σε ακόμα πιο βαθιά νερά, ετοιμάζει γενετικό τεστ για την ανίχνευση της κατάθλιψης…

Mερικά ερωτήματα

Ακόμα όμως και στις περιπτώσεις που τα γενετικά τεστ μπορούν πράγματι να έχουν αξιόπιστες προβλέψεις υπάρχουν μια σειρά ερωτήματα. Κατ’ αρχήν, ποιοι θα μπορούν να τα κάνουν, ειδικά εκείνα που θα απαιτούν ακριβές εργαστηριακές εξετάσεις. Υπάρχει ο κίνδυνος τα ποιοτικά γενετικά τεστ να γίνουν είδος πολυτελείας, βαθαίνοντας τον ταξικό διαχωρισμό και αφήνοντας την «πλέμπα» να αγοράζει γενετικές «προβλέψεις» από τα μπακάλικα.

Μια άλλη πλευρά ιδιαίτερης ανησυχίας αφορά το ποιος θα έχει πρόσβαση στα αποτελέσματα των γενετικών τεστ. Ασφαλιστικές εταιρείες, ιδιωτικά νοσηλευτήρια και εργοδότες θα έδιναν τα πάντα, χρησιμοποιώντας νόμιμους ή και παράνομους τρόπους, για να μάθουν το γενετικό μας μυστικό. Οι λόγοι δεν είναι ευγενείς. Ασφαλιστικές εταιρείες που δεν θα δέχονται άτομα με συγκεκριμένες προδιαθέσεις, εργοδότες που δεν θα τα προσλαμβάνουν ή που θα αποφεύγουν αποζημιώσεις για επαγγελματικές ασθένειες και νοσοκομεία που θα ζητούν πολλαπλάσια κόμιστρα, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη ενός διάχυτου κοινωνικού ρατσισμού απέναντι στους πιθανούς φορείς μιας κληρονομικής ασθένειας, απειλούν με τη διαμόρφωση μιας γενετικής υποτάξης, που αντί να βοηθηθεί θα ωθείται ακόμα πιο κάτω. Η αντιμετώπιση των ασθενών του έιτζ αποδεικνύει του λόγου του αληθές. Εξάλλου, ήδη στις ΗΠΑ έχουν καταγραφεί περιπτώσεις απόλυσης ή ασφαλιστικού αποκλεισμού ατόμων, που είχαν γενετική προδιάθεση για κάποιες ασθένειες.

Tο δικαίωμα επιλογής

Η διαμάχη για τον τρόπο αξιοποίησης και δημοσιοποίησης των γενετικών τεστ θα είναι μία από τις πιο έντονες αντιπαραθέσεις της επόμενης περιόδου. Κρίσιμο στοιχείο πρέπει να είναι το δικαίωμα του κάθε ανθρώπου να επιλέξει εάν θα κάνει γενετικό τεστ. Oχι μόνο γιατί ο καθένας έχει το δικαίωμα της επιλογής στο αν θέλει να ξέρει ή όχι, αλλά γιατί η καθιέρωση υποχρεωτικού γενετικού τεστ, σε κάποιες περιπτώσεις προφανώς, θα συνδυασθεί με την επιλογή και τον στιγματισμό.

Στην επιστήμη κάθε γενική αλήθεια είναι ένα μεγάλο ψέμα. Το να απορρίψει κανείς συλλήβδην ή να δεχθεί α πριόρι τα γενετικά τεστ είναι προφανώς ανόητο. Το σίγουρο είναι ότι όπως η ανθρώπινη υγεία καθορίζεται από το περιβάλλον, έτσι και το κοινωνικό περιβάλλον χρωματίζει την «ανθυγιεινή» ή όχι εφαρμογή των κατακτήσεων της επιστήμης. Oσο διεισδύουμε βαθύτερα στο γονιδιακό «άδυτο» του ανθρώπου, δεν μπορούμε να παραμελούμε το κοινωνικό περιβάλλον του, που τελικά θα καθορίσει και τη χρήση των ανακαλύψεών μας.


Hμερομηνία : 03-11-2002
Copyright: http://www.kathimerini.gr



Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ" είχε ξανά σχετικό θέμα πρόσφατα:



Μόδα τα γενετικά τεστ
Πλήθος εταιρειών υπόσχονται να βρουν από τι παθήσεις κινδυνεύουμε
The Independent Αρκεί να στείλουμε λίγο σάλιο σε μια από τις εκατοντάδες εταιρείες που ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού για να μάθουμε σε ποιες ασθένειες έχουμε προδιάθεση. Η μόδα των γενετικών τεστ εξαπλώνεται σαν επιδημία σε ΗΠΑ και Ευρώπη, όμως οι ενστάσεις είναι πολλές. Μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά μια εταιρεία στις Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζει ότι μπορεί με ένα απλό τεστ να σας πει από ποιες παθήσεις κινδυνεύετε. Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να στείλετε ταχυδρομικά λίγο σάλιο στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια και πληρώνοντας από 550 έως 950 ευρώ θα μάθετε, βάσει του DΝΑ σας, αν έχετε προδιάθεση σε κάποιες ασθένειες. Η εταιρεία στην Καλιφόρνια δεν είναι η μόνη. Κάποτε, αρμόδιοι για τα γενετικά τεστ ήταν οι επαγγελματίες γιατροί. Τώρα, όμως, μπορεί να το κάνει κάποιος ανώνυμα, από το σπίτι του. Από τότε που χαρτογραφήθηκε το ανθρώπινο γονιδίωμα, οι εταιρείες που πραγματοποιούν γενετικά τεστ ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια στο Διαδίκτυο και υπόσχονται αποτελέσματα για περίπου 13.000 παθήσεις- από την κυστική ίνωση, τη μυϊκή δυσμορφία και την αιμοφιλία έως τη σκλήρυνση κατά πλάκας, τον διαβήτη, τον καρκίνο του μαστού και τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Οι περισσότερες από αυτές τις εταιρείες βρίσκονται στις ΗΠΑ, αλλά έχουν αρχίσει να εξαπλώνονται και στην Ευρώπη. Έχουν ονόματα όπως DΝΑ Direct και DeCodeΜe (ΑποΚωδικοποίησέΜε) και καλούν τους υποψήφιους πελάτες να «πάρουν στα χέρια τους τον έλεγχο της ζωής τους και της υγείας τους». Μερικές από αυτές προσφέρουν ακόμη και συμπληρώματα διατροφής για να αντιμετωπίσει ο πελάτης το πρόβλημα που έχει αποκαλύψει η εξέτασή του. Μια κλινική στη Μασαχουσέτη, η οποία υποτίθεται ότι συνεργάζεται με «κορυφαίους γενετιστές και ειδικούς στη βιοπληροφορική», υπόσχεται ανάλυση ολόκληρου το γονιδιώματος έναντι 220.000 ευρώ! Η βιομηχανία αποδεικνύεται ιδιαίτερα επικερδής: η Τest Direct είδε τα κέρδη της να εκτοξεύονται από τα 9 εκατομμύρια δολάρια στα 43 εκατομμύρια μέσα σε μια πενταετία. >αντιδράσεις Οι διαστάσεις που έχει λάβει το φαινόμενο πυροδότησαν - αν και κάπως καθυστερημένα τις πρώτες αντιδράσεις σχετικά με την επιστημονική επάρκεια των εξετάσεων. Οι αρμόδιες υπηρεσίες στην Καλιφόρνια και τη Νέα Υόρκη απέστειλαν επιστολές σε πολλές εταιρείες από τις οποίες ζητούν να μην «ψωνίζουν» πελατεία στην επικράτειά τους εάν τα εργαστήριά τους δεν έχουν πιστοποιηθεί από το κράτος και τις ενημερώνουν πως δεν επιτρέπεται να πραγματοποιούν γενετικά τεστ χωρίς τη συγκατάθεση του γιατρού του πελάτη. Εξίσου ανήσυχες έχουν αρχίσει να εμφανίζονται οι αρχές στη Βρετανία. Μόλις πριν από δύο εβδομάδες η αρμόδια βρετανική υπηρεσία κάλεσε σε μια ευρεία σύσκεψη εταιρείες, γιατρούς και ακαδημαϊκούς. Συμφωνήθηκε ότι είναι απαραίτητη η θέσπιση ενός νομοθετικού πλαισίου. Πολλοί παραδέχθηκαν, όμως, ότι αυτό δεν φτάνει. Όπως είπε ένας από τους συμμετέχοντες, ο δρ Ρον Τζίμερν, «ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες. ΑΝΟΙΓΕΙ Ο ΑΣΚΟΣ ΤΟΥ ΑΙΟΛΟΥ Οι θιασώτες των γενετικών τεστ υποστηρίζουν ότι εντοπίζοντας κάποιος τις ασθένειες από τις οποίες κινδυνεύει, μπορεί να λάβει προληπτικά μέτρα και να ακολουθήσει πιο αποτελεσματικές θεραπείες. Ισχυρίζονται ακόμη ότι οι άνθρωποι θα αποκτήσουν μεγαλύτερη συναίσθηση για την υγεία τους και πως ο έλεγχος των παθήσεων στον γενικό πληθυσμό θα γίνει πιο αποτελεσματικός. Υπάρχουν όμως και ενστάσεις. Δίνοντας βαρύτητα στα γενετικά τεστ, υπάρχει ο κίνδυνος να αγνοηθούν καθοριστικοί παράγοντες για την υγεία μας, όπως η διατροφή και ο τρόπος ζωής. Έπειτα τίθεται κι ένα ζήτημα ηθικής τάξης: κάποιος θα μπορούσε να κλέψει και να στείλει για εξετάσεις το σάλιο του συντρόφου του για να διαπιστώσει εάν θα είναι στο μέλλον υγιής, ενώ οι ασφαλιστικές εταιρείες θα μπορούσαν να απαιτούν τέτοιου είδους εξετάσεις από τους ασφαλισμένους τους. Μήπως έχουμε ανοίξει ήδη τον ασκό του Αιόλου;

Sunday, July 13, 2008

Τα αξιοθαύμαστα βιοενεργά συστατικά των τροφίμων

Τα τρόφιμα που καταναλώνουμε καθημερινά περιέχουν μια πλειάδα θρεπτικών συστατικών απαραίτητα για τις ανάγκες του οργανισμού μας. Η πρόοδος της επιστήμης της διατροφής τα τελευταία χρόνια έχει αναγνωρίσει διάφορα βιοενεργά πεπτίδια και πρωτεΐνες τροφίμων τα οποία δε χρησιμεύουν μόνο για την κάλυψη των θρεπτικών αναγκών μας, αλλά έχουν και ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία. Κάποια από αυτά τα πεπτίδια παρουσιάζουν άμεση δράση, ενώ άλλα βρίσκονται κρυμμένα στα τρόφιμα και αποκαλύπτουν τις ιδιότητές τους μόνο αφού απελευθερωθούν από τα χημικά μόρια που τα περιέχουν. Αυτό γίνεται με τη δράση ειδικών ενζύμων κατά τη διάρκεια των διαδικασιών της πέψης και της μεταφοράς τους στο γαστρεντερικό σωλήνα, της ζύμωσής τους ή τέλος κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας των τροφίμων. Ας τα γνωρίσουμε όμως λίγο καλύτερα.

Τα βιοενεργά αυτά πεπτίδια ορίζονται ως συστατικά των τροφίμων που επηρεάζουν συγκεκριμένες βιολογικές διαδικασίες και κατά συνέπεια και λειτουργίες μέσα στο σώμα. Φυσικά, το βιολογικό φαινόμενο το οποίο επηρεάζουν θα πρέπει να είναι μετρήσιμο και η έκβαση της επιρροής να είναι ευεργετική για την υγεία και όχι τοξική, μεταλλαξιογόνος ή αλλεργιογενής. Πρωτεΐνες που δρουν ξεκάθαρα με αυτόν τον τρόπο αποτελούν οι ανοσοσφαιρίνες, η λακτοφερίνη και ορισμένοι αυξητικοί παράγοντες. Οι κύριες πηγές των βιοδραστικών αυτών συστατικών φαίνεται να είναι το αγελαδινό γάλα (με πιο αντιπροσωπευτικά τα πεπτίδια που απελευθερώνονται από την αs1-καζεΐνη και την β-καζεΐνη), το τυρί και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Αυτό φαίνεται να συμβαίνει ακριβώς επειδή το γάλα έχει έναν ιδιαίτερο ρόλο στη διατροφή των πρώτων μηνών της ζωής πολλών θηλαστικών. Η μητρική γλώσσα, λοιπόν, σε μεταβολικό επίπεδο φαίνεται να εκφράζεται μέσα από βιοενεργά συστατικά στο γάλα και το πρωτόγαλα (πύαρ). Υπάρχουν όμως και άλλες ζωικές ή φυτικές πηγές των συστατικών αυτών. Το κρέας, τα αβγά, διάφορα είδη ψαριών (όπως ο τόνος, οι σαρδέλες, ο σολομός, η ρέγγα) ή το ρύζι, το σιτάρι, το καλαμπόκι, τα μανιτάρια, η ζελατίνη, η γλυκοκολοκύθα και το ζαχαρόχορτο (ή αλλιώς σόργο) βρίθουν από τέτοιες λειτουργικές ουσίες. Ποιές όμως είναι οι ουσίες αυτές και ποιές δρασεις παρουσιάζουν;

Τα επιστημονικά δεδομένα αναφέρουν πεπτίδια προερχόμενα από τις πρωτεΐνες καζεΐνη, β-λακτοσφαιρίνη και α-λακταλβουμίνη του γάλακτος τα οποία φαίνεται να εμφανίζουν αντιυπερτασική δράση. Το πιο δραστικό από αυτά φάνηκε πως ήταν το πεπτίδιο KVLPVP. Από διάφορες άλλες προκαταρκτικές μελέτες σε ζώα φάνηκε επίσης πως ένα ειδικά ζυμωμένο γάλα που περιείχε τα τριπεπτίδια VPP και IPP παρουσιάζει αντιυπερτασική δράση. Παρόμοια δράση εμφάνισαν πεπτίδια προερχόμενα από την πρωτεΐνη οβαλβουμίνη του ασπραδιού του αβγού, τη γ-ζεΐνη του καλαμποκιού, από τη χορδεΐνη και το σπέρμα του κριθαριού (πεπτίδιο ALPMHIR), από τον τόνο, το ηλιοτρόπιο, το σκόρδο και το βοδινό κρέας. Φαίνεται πως τα πεπτίδια αυτά αναστέλλουν τη δράση ενός ενζύμου (ACE) το οποίο παράγει στο σώμα μας την αγγειοτενσίνη 2, μια ουσία που συστέλλει τα αγγεία και αυξάνει την αρτηριακή πίεση. Οι δράσεις των βιοπεπτιδίων δε σταματούν εδώ: ανοσοτροποποιητικές, αντιοξειδωτικές, οπιοειδείς, οστεοπροστατευτικές, αντιλιπιδαιμικές, αντιθρομβωτικές και αντιμικροβιακές ιδιότητες χαρακτηρίζουν μια ευρεία γκάμα διατροφικών πεπτιδίων.

Επιπλέον, διάφορα πεπτίδια των πρωτεϊνών του γάλακτος α-, β- και κ-καζεΐνης (γλυκομακροπεπτίδια, πεπτίδια YG και YGG), της ανοσοσφαιρίνης G (πεπτίδιο TKPR), της πρωτεΐνης του ορού του γάλακτος (πολυπεπτίδιο PRP), της λακτοφερίνης, της λακτοπεροξειδάσης και των αυξητικών παραγόντων που περιέχονται σε αυτό φάνηκε πως επηρεάζουν τον πολλαπλασιασμό κυττάρων του ανοσοποιητικού μας συστήματος όπως είναι τα λεμφοκύτταρα. Έτσι, το γάλα ενισχύει αλλά και ρυθμίζει, προστατεύοντας το ανοσοποιητικό σύστημα των νεογνών από πιθανή υπεραντίδραση.

Μια άλλη μεγάλη κατηγορία πεπτιδίων είναι αυτά που φαίνεται να εμφανίζουν προστατευτική δράση έναντι των οστών. Το γάλα για παράδειγμα, μέσω της καζεΐνης και των πεπτιδίων που προέρχονται από αυτή (φωσφοπεπτίδια CPPs) βοηθάει στην καλύτερη απορρόφηση του ασβεστίου από το έντερο. Όσο μεγαλύτερη ποσότητα ασβεστίου διαθέσιμη από το έντερο, τόσο πιο βελτιωμένη η δόμηση του οστού. Στο ίδιο γεγονός φαίνεται να συμβάλλουν η πρωτεΐνη του ορού του γάλακτος MBP και η λακτοφερίνη.

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης οι πρωτεΐνες και τα πεπτίδια που επιδεικνύουν αντιλιπιδαιμικές ιδιότητες. Μια από αυτές τις πρωτεΐνες είναι η πρωταμίνη, η οποία προέρχεται από διάφορα είδη ψαριών, όπως ο σολομός. Η πρωτεΐνη αυτή αναστέλλει ένα ένζυμο που είναι απαραίτητο για τη διάσπαση και την απορρόφηση των τριγλυκεριδίων της τροφής. Έτσι μειώνει τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων στο αίμα και δυνητικά προστατεύει από το μεταβολικό σύνδρομο, την ινσουλινοαντίσταση, το σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και την αθηρωμάτωση των αρτηριών. Επίσης, ένα τετραπεπτίδιο (το VVYP) που προέρχεται από την αιμοσφαιρίνη του μοσχαρίσιου κρέατος φάνηκε πως έχει παρόμοιες ιδιότητες. Ανάλογα ευρήματα (μείωση τριγλυκεριδίων, ολικής και κακής χοληστερίνης) ανιχνεύθηκαν και για πρωτεΐνες που απομονώθηκαν από το σπόρο και το αλεύρι του κριθαριού, ενός είδους ρυζιού και κάποιου είδους οσπρίων επονομαζόμενων λούπινα (που απαντώνται στην Κρήτη και τη Μάνη).

Στη λακτοφερίνη και σε πεπτίδια από τις πρωτεΐνες αs2-καζεΐνη, α-λακταλβουμίνη και β-λακτοσφαιρίνη του γάλακτος έχουν παρατηρηθεί αντιμικροβιακές ιδιότητες. Πεπτίδια προερχόμενα από την αιμοσφαιρίνη του μοσχαριού, από τη γλουτένη του κριθαριού, από την α- και β-καζεΐνη εμφανίζουν οπιοειδείς δράσεις και προσφέρουν εγκεφαλική ευχαρίστηση παρόμοια με αυτή της σοκολάτας. Διάφορα άλλα πεπτίδια, όπως οι καζοπλατελίνες από την κ-καζεΐνη του αγελαδινού γάλακτος και το πεπτίδιο KRDS της λακτοφερίνης παρουσιάζουν αντιθρομβωτική δράση. Αντικαρκινική δράση φαίνεται να παρουσιάζει η πρωτεΐνη του ορού του γάλακτος, ενώ αντιοξειδωτική δράση ενάντια στις ελεύθερες ρίζες (που θεωρούνται πλέον αιτία γήρανσης και πολλών εκφυλιστικών ασθενειών όπως ο καρκίνος, ο σακχαρώδης διαβήτης και τα καρδιαγγειακά) πιθανότατα να έχουν 2 ένζυμα του γάλακτος, η καταλάση και η δισμουτάση του υπεροξειδίου καθώς και η λακτοφερίνη και ορισμένα πεπτίδια της καζεΐνης του γάλακτος.

Όλα αυτά τα βιοενεργά πεπτίδια θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στο μέλλον ως συστατικά λειτουργικών τροφίμων. Μένει να αποσαφηνιστεί πλήρως η δράση του καθενός και η ποσότητα στην οποία η δράση αυτή έχει εμφανές αποτέλεσμα. Η έρευνα για αυτές τις ουσίες εχει αρκετό δρόμο ακόμη καθώς πολλές μελέτες έχουν γίνει στο εργαστήριο ή σε ζώα και ελάχιστες σε ανθρώπους. Αφού εξαχθούν τα τελικά συμπεράσματα, θα πρέπει τα πεπτίδια αυτά να απομονωθούν από τις πρωτεΐνες στις οποίες περιέχονται και να χρησιμοποιηθούν μέσα σε διάφορα τρόφιμα. Οι εξελίξεις αναμένονται συναρπαστικές και η βιομηχανία τροφίμων μάλλον θα πρέπει να βρίσκεται σε εγρήγορση.